29 maart 2024

We feliciteren supernova SN 1987A met z’n 168.030e verjaardag

De restanten van SN 1987A in het midden van de foto, omgeven door delen van de Tarantulanevel. Copyright: NASA, ESA, and R. Kirshner (Harvard-Smithsonian Center for Astrophysics and Gordon and Betty Moore Foundation) and P. Challis (Harvard-Smithsonian Center for Astrophysics)

Op 23 februari 1987, vorige week donderdag precies dertig jaar geleden, namen we op aarde de explosie waar van SN 1987A, de supernova die in de Grote Magelhaense Wolk plaatsvond, het begeleidende dwergstelsel van ons Melkwegstelsel. Dat dwergstelsel staat op pakweg 168.000 lichtjaar afstand, dus gelet op de tijd die de signalen erover hebben gedaan om met de lichtsnelheid de aarde te bereiken trad de supernova 168.030 jaar geleden op. Als eerste arriveerden om 07.35 uur die dag enkele neutrino’s van de supernova bij de aarde, in een tijdspanne van 13 seconden 07:35 UT detecteerde de Kamiokande II in Japan 12 antineutrino’s, IMB in de VS  8 antineutrino’s en Baksan in Rusland antineutrino’s. Drie uur later arriveerden de lichtsignalen, de fotonen van de supernova, die een dag later als eerste werden opgemerkt door Ian Shelton en Oscar Duhalde van het Las Campanas Observatorium in Chili. Ter gelegenheid van de 30e verjaardag van de supernova – de reistijd even niet meegerekend – heeft de ESA/NASA Hubble ruimtetelescoop met z’n Wide Field Planetary Camera 2 (WFPC2) in januari opnieuw een foto gemaakt van de restanten van de supernova, hierboven te zien.

Credit: NASA, ESA and R. Kirshner (Harvard-Smithsonian Center for Astrophysics and Gordon and Betty Moore Foundation) and P. Challis (Harvard-Smithsonian Center for Astrophysics)

Onderzoek heeft uitgewezen dat de heldere ring om de supernova heen, die afgelopen decennium steeds meer is gaan gloeien als een prachtig oplichtend parelsnoer (zie afbeelding hierboven), al 20.000 jaar geleden vóór de supernova door de ‘progenitor’, de ster genaamd Sanduleak -69° 202, twintig keer zo zwaar als de zon, die als supernova is uitgebarsten, is uitgestoten. In 1987 lichtte die ring op door de initiële uitbarsting van licht, die er doorheen ging. In het decennium erna doofde de ring vervolgens weer uit, waarna de ring daarna weer oplichtte, doordat een schokgolf van heet gas, uitgezonden door de supernova, de ring bereikte en deed verhitten.

inmiddels is de lichtkracht van de ring in het röntgengedeelte van het spectrum weer aan het afnemen en lijkt het erop dat de schokgolf de ring voor het grootste gedeelte heeft gepasseerd. Bron: Hubble + ESA.

Share

Speak Your Mind

*