29 maart 2024

Mag ik even voorstellen: 2014 UZ224 alias DeeDee, een mogelijk nieuwe dwergplaneet in het zonnestelsel

Dit is ‘m, 2014 UZ224, oftewel DeeDee, gefotografeerd met ALMA. Credit: ALMA (ESO/NAOJ/NRAO)

Waarnemingen met behulp van de Atacama Large Millimeter/submillimeter Array (ALMA) in Chili en de DECam, verbonden aan de Blanco 4-meter telescoop van het Cerro Tololo Inter-American Observatorium, eveneens in Chili, hebben mogelijk geleid tot de ontdekking van een nieuwe dwergplaneet in het zonnestelsel, een ’trans-Neptunisch object’ met de catalogusnaam 2014 UZ224, informeel genaamd DeeDee (‘Distant Dwarf’). Die DECam wordt voor de Dark Energy Survey gebruikt om ver verwijderde sterrenstelsels in het heelal mee te onderzoeken en daarmee de donkere energie, die voor een versnelde uitdijing van het heelal zorgt, beter te kunnen bestuderen. Maar de DECam heeft ook ‘bijvangst’ en DeeDee is daar eentje van. Op foto’s gemaakt met de DECam zag David Gerdes (University of Michigan) een bewegend object en dat kreeg de catalogusnaam 2014 UZ224.

Impressie van DeeDee. Credit: Alexandra Angelich (NRAO/AUI/NSF)

Nader onderzoek daarvan met ALMA laat zien dat DeeDee geen extragalactisch object is, maar een object in de buitenste delen van het zonnestelsel en dat het ongeveer 635 km in doorsnede is, 2/3e van de omvang van Ceres, de meest nabije dwergplaneet. Het is van de grote afstand tot DeeDee, nu zo’n 92 Astronomische Eenheden, da’s bijna 14 miljard km, niet te zien of ‘ie rond is, maar met zo’n omvang is dat wel de verwachting – een voorwaarde om een dwergplaneet te mogen worden genoemd. In 2142 bereikt ‘ie z’n perihelium in zijn baan om de zon, dan staat DeeDee met 38 AE het dichtste bij de zon – nog eventjes geduld mensen.

Het zonnestelsel met aangegeven de baan en positie van DeeDee. Credit: Alexandra Angelich (NRAO/AUI/NSF).

DeeDee doet er ongeveer 1100 jaar over om een rondje om de zon te draaien, z’n verste punt van de zon af ligt op 180 AE. Hij bevindt zich in de ijskoude, buitenste regionen van het zonnestelsel. Z’n oppervlaktetemperatuur is naar schatting zo’n 30 K, iets boven het absolute nulpunt. ALMA is met z’n blik op het millimeter-gedeelte van het spectrum uitstekend in staat straling van zo’n koud object te detecteren. Hieronder een vergelijking van enkele (hemel-)objecten van hun groottes.

Credit: Alexandra Angelich (NRAO/AUI/NSF)

Hier het vakartikel over de ontdekking van DeeDee, te verschijnen in he Astrophysical Journal Letters. Bron: NRAO.

Share

Speak Your Mind

*