Sterrenkundigen hebben de grootste kaart van het heelal – tot nu toe – gemaakt

Credit: Anand Raichoor (École polytechnique fédérale de Lausanne, Switzerland) and the SDSS collaboration

Sterrenkundigen verbonden aan de Sloan Digital Sky Survey (SDSS) zijn er in geslaagd om de grootste kaart van het heelal te maken, die tot nu toe geproduceerd is. De kaart laat de grootschalige structuur van het heelal zien en dat doen ze door meer dan 147.000 quasars heel nauwkeurig en driedimensionaal in beeld te brengen. Die quasars – verwegstaande sterrenstelsels met een zeer actief superzwaar zwart gat in hun centrum – zijn gefotografeerd met de 2,5m telescoop van het Apache Point Observatorium in New Mexico (VS) en met behulp van spectra zijn de afstanden tot ze verkregen. Dat is gebeurt tijdens de Extended Baryon Oscillation Spectroscopic Survey (eBOSS), die afgelopen twee jaar is uitgevoerd. Door de waarnemingen heeft men nu een beeld van het heelal zoals dat er uit zag drie tot zeven miljard jaar na de oerknal, welke 13,8 miljard jaar geleden plaatsvond. Een stukje van de kaart zie je schematisch hierboven, met in rood de quasars, in geel de nabijstaande sterrenstelsels. De aarde staat links in het midden, helemaal rechts is de kosmische microgolf-achtergrondstraling (Engels: CMB) te zien, de 2,7 K koude achtergrondstraling, die met diverse satellieten is waargenomen en die een restant is van de hete oerknal.

Credit: LBNL

Dankzij eBOSS heeft men nu beter inzicht gekregen in de zogeheten “baryon acoustic oscillations” (BAOs), de geluidsgolven die door de materie in het vroege heelal reisden en die op het moment dat de CMB ontstond, 380.000 jaar na de oerknal, min of meer vastvroren in de toenmalige structuur van de materie. Die BAO’s zijn nu nog steeds zichtbaar als de gemiddelde afstanden tussen de structuren met de grootste schalen in het heelal (de afbeelding hierboven geeft een impressie ervan). De waarnemingen bevestigen het gangbare ΛCDM model van het heelal, het model dat er van uit gaat dat er naast gewone materie ook donkere energie (Λ, Einstein’s kosmologische constante) en donkere materie (CDM, cold dark matter) is. Bron: SDSS.

Gerelateerde Astroblogs:

Gegevens van bijna twee miljoen objecten waargenomen met DESI gepubliceerd De meest verre actieve galactische kern met hoge energieën waargenomen met de LST-1 De grootste kaart van actieve superzware zwarte gaten (lees: quasars) is verschenen