28 maart 2024

Flinke welles-nietes discussies over donkere materie en zwaartekrachtsgolven

Credit: (LIGO / Caltech / MIT Illustration)

Wetenschappers discussiëren wat af. De laatste tijd vallen mij daarbij twee onderwerpen op, waar verhitte debatten over worden gevoerd.

  • Donkere materie: sinds de jaren zeventig hebben sterrenkundigen door waarnemingen tal van aanwijzingen gevonden dat er meer materie in het heelal is dan zichtbaar is.  Op 8 november 2016 kwam Erik Verlinde met z’n publicatie over de emergente zwaartekracht, waarin hij betoogde dat donkere materie niet bestaat. Dat kwam ‘m op veel kritiek te staan, zoals in deze en deze blogs te lezen. Vervolgens kwam daar december vorig jaar een studie van zwakke zwaartekrachtslenzen, waaruit bleek dat Verlinde’s theorie in overeenstemming is met de waarnemingen. En nu is daar een recente publicatie – 23 juni ten tonele verschenen – van een nieuw model van donkere materie, die ook de zogeheten Tully-Fisher relatie met behulp van donkere materie zou verklaren. Die TF-relatie zegt iets over de relatie tussen de helderheid en rotatienselheid van sterrenstelsels en tot nu toe konden DM-modellen er slecht mee uit te voeten, tot nu toe dan. Verlinde heeft op die theorie al middels een tweet gereageerd en gezegd dat het een theorie á la epicykels is, verwijzend naar Ptolemaeus, die in de oudheid de banen van de planeten met gekunstelde epicykels beschreef, er van uit gaande dat ze om de aarde en niet om de zon draaien. En daar heeft vervolgens Ethan Siegel weer met een andere tweet op gereageerd. Afijn, wordt vervolgd.
  • Zwaartekrachtsgolven: op 11 februari 2016 werd bekendgemaakt dat met de LIGO detector voor het eerst zwaartekrachtsgolven waren gedetecteerd, rimpels in de ruimtetijd die de aarde op 14 september 2015 waren gepasseerd en die afkomstig waren van twee zware zwarte gaten die 1,3 miljard lichtjaar verderop tegen elkaar waren geknald, GW150914. Later werden nog twee andere golven gedetecteerd. Enkele weken geleden kwam een groep sterrenkundigen van een Deens onderzoeksinstituut met een artikel, waarin ze betogen dat de twee detectoren van LIGO helemaal geen zwaartekrachtsgolven hebben ontdekt, maar dat ze beiden ruis zagen, die gecorelleerd was. In een blog op Sean Carroll’s website Preposterous Universe kwam Ian Harry aan met een artikel, waarin het Deense onderzoek wordt weerlegd. De critici van LIGO hebben daar intussen ook weer op gereageerd en ze blijven bij hun kritiek. En dat zal vast en zeker weer leiden tot een nieuwe publicatie van de LIGO-adepten. Afijn, wordt vervolgd.

Is dit goed? Zijn deze welles nietes discussies goed voor de wetenschap? Jazeker! Dit is wetenschap zoals ’t hoort, dit is wetenschap ten top. Op basis van argumenten, gestoeld op waarnemingen, discussiëren over modellen die het heelal beschrijven, om zodoende te komen tot verbeteringen, verificaties en falsificaties. Zo hoort ’t.

Share

Comments

  1. Ben Dijkhuis zegt

    Ik denk zelf, dat men op een keerpunt is gekomen alwaar een belangrijke omslag in de natuurkunde wordt bereikt. Spannend dat we dit mogen mee maken.

  2. zetje01 zegt

    Mooi zo.
    De stelligheid waarmee destijds donkere materie is geïntroduceerd (ondanks onzichtbaar, nooit direct waargenomen, en geen idee waaruit het is opgebouwd, MAAR HET MOET ER ZIJN!) beviel mij nooit zo.
    Maar ik ben natuurlijk slechts een amateur-amateurastronoom.

  3. Obelix zegt

    @ titel hierboven :

    Bij een “welles-nietes discussie” worden er toch juist geen(!) argumenten uitgewisseld. 😉

    Paul

Laat een antwoord achter aan Obelix Reactie annuleren

*