28 maart 2024

Er blijken twee “soorten” reuzenplaneten te zijn

This artist’s impression shows the formation of a gas giant planet in the ring of dust around the young star HD 100546. This system is also suspected to contain another large planet orbiting closer to the star. The newly-discovered object lies about 70 times further from its star than the Earth does from the Sun. This protoplanet is surrounded by a thick cloud of material so that, seen from this position, its star almost invisible and red in colour because of the scattering of light from the dust.

Credit: ESO/L. Calçada

Astronomen hebben bewijs gevonden voor het bestaan van twee verschillende populaties van Jupiterachtige reuzenplaneten. Inmiddels kennen we ruim 3500 exoplaneten, waarvan een behoorlijk deel uit gasreuzen bestaat. De massa van dit soort planeten kan oplopen tot ruim 13 keer de massa van Jupiter, die zelf reeds 320 aardemassa’s “weegt”.

Volgens modellen zijn er twee manieren om een gasreus te maken. Volgens het zogenaamde core accretion proces ontstaat eerst een rotsachtige of ijzige kern, die vervolgens gas gaat aantrekken vanuit de planeetvormende schijf (de wervelende gas- en stofschijf rondom een pasgeboren ster). Het resultaat is dan een Jupiterachtige gasplaneet.

Er bestaat echter een twee manier: het zogenaamde disk instability proces. Volgens dit model kan een complete gasplaneet ontstaan vanuit het instorten van een deel van de planeetvormende schijf. Het resultaat is dan ook een Jupiterachtige gasplaneet, maar dan zonder vaste kern.

Nu hebben waarnemingen uitgewezen dat planeten zoals Jupiter in een andere omgeving ontstaan dan Super-Jupiters van meer dan 4 Jupitermassa’s. Dat betekent dat twee klassen van gasreuzen afzonderlijke populaties vormen, die rondom andere soorten sterren draaien. Gasplaneten tot 4 Jupitermassa’s ontstaan vooral bij metaalrijke sterren (sterren met relatief veel elementen zwaarder dan helium), terwijl gasplaneten van boven de 4 Jupitermassa’s vooral bij metaalarme sterren gevonden kunnen worden.

De betrokken onderzoekers vermoeden dat beide soorten gasplaneten op een andere manier ontstaan zijn. De ‘normale’ Jupiters zijn volgens de wetenschappers via het core accretion proces ontstaan, terwijl Super-Jupiters via het disk instability zijn ontstaan. Beide manieren om gasplaneten te bouwen bestaan dus wellicht gebroederlijk naast elkaar in het universum!

Het volledige vak-artikel over dit onderzoek kan hier ingezien worden.

Bron: Instituto de Astrofísica e Ciências do Espaço

Share

Comments

  1. Obelix zegt

    https://www.astroblogs.nl/2017/07/06/sphere-ontdekt-een-unieke-exoplaneet/

    Die planeet die onlangs met de SPHERE is ontdekt, meet 6 tot 12 Jupiters en is dus eigenlijk een mini Bruine Dwerg, en ‘metaalarm’ . 🙂

    Groet, Paul

Speak Your Mind

*