28 maart 2024

Het maken van planeten nadat de moederster is overleden

Credit: NASA/JPL-Caltech/R. Hurt (SSC)

Britse sterrenkundigen hebben wellicht het antwoord gevonden op een ruim 25 jaar oud mysterie: hoe kunnen planeten ontstaan in de nasleep van een supernova?

De eerste planeten die buiten het zonnestelsel zijn gevonden behoren tot een zeer afwijkende categorie. In 1992 wist men namelijk bij een pulsar meerdere planeten vinden, die hun aanwezigheid kenbaar maakten door de timing van de pulsarpulsen te beïnvloeden. Dergelijke pulsarplaneten draaien hun rondjes rondom een pulsar of neutronenster, het restant van een massieve ster die ontploft is als supernova. Tijdens zo’n titanische explosie zou geen enkele planeet het moeten overleven. Dat betekent dat de bijzondere planeten in kwestie ná de supernova moeten zijn ontstaan. Maar waar haalt een neutronenster het noodzakelijke materiaal vandaan?

De boeggolf bij Geminga. Credit: Jane Greaves / JCMT / EAO

Wellicht is een oplossing voor dit mysterie gevonden in de buurt van de Geminga-pulsar, op een afstand van 800 lichtjaar vanaf de aarde. Men heeft met verschillende observatoria gekeken naar deze pulsar en wat blijkt? In de directe omgeving van de neutronenster is een boogvormige structuur gevonden. Het gaat vermoedelijk om een boeggolf die het gevolg is van het feit dat Geminga met een noodgang door het interstellaire gas ploegt.

Berekeningen hebben nu uitgewezen dat interstellair materiaal kan worden meegenomen door de boeggolf, waarna een deel van dit materiaal een schijf zal vormen rondom de pulsar. Volgens de betrokken onderzoekers is in totaal enkele aardemassa’s aan gruis in een omloopbaan rondom Geminga terecht gekomen – voldoende om één of meer rotsplaneten te vormen. Het is natuurlijk de vraag of alle pulsarplaneten op deze wijze ontstaan, maar de betrokken wetenschappers vertrouwen erop dat het raadsel van de zombieplaneten is opgehelderd.

Credit: Jane Greaves / University of Cardiff

Het volledige vak-artikel over het onderzoek kan hier ingezien worden.

Bron: Royal Astronomical Society

Share

Comments

  1. Etienne zegt

    Wat er allemaal de ruimte is in geslingerd nadat er een neutronenster is ontstaan ? Weet men wel juist wat de restanten hier allemaal van zijn ?

  2. Olaf van Kooten zegt

    Als een ster ontploft is ontstaat rondom de pulsar een supernovarestant. Zo’n restant is na enkele tienduizenden jaren vervlogen, maar toch kennen we een aantal exemplaren in onze directe kosmische achtertuin (zoals de Krabnevel). Het bestuderen van deze (en soortgelijke) nevels heeft ons veel verteld over de inhoud van het puin. Dus ja, we hebben een aardig beeld van wat allemaal door een supernova wordt weggeslingerd 🙂

Speak Your Mind

*