29 maart 2024

Hebben zwarte gaten het heelal doorzichtig gemaakt?

Credit: NAOJ/ NOAO.

Enige tijd na de oerknal was het universum voldoende afgekoeld om het ontstaan van atomen mogelijk te maken – vooral waterstofatomen, die als een soort deken fungeren voor licht. Dat betekent dat het heelal donker werd, gevuld met uitgestrekte wolken van neutraal waterstofgas, waar licht heel moeilijk doorheen kan komen.

Uiteindelijk ontstonden in deze soep de eerste sterren en sterrenstelsels. Met hun heftige UV-straling werden de gaswolken verhit en raakte het waterstofgas geïoniseerd. Hierbij werden de atoomkernen gescheiden van de elektronen, waarbij een plasma is ontstaan, oftewel een elektrisch geladen gas. Deze situatie duurt tot op de dag van vandaag en zorgt ervoor dat het licht zonder problemen door het gehele universum kan reizen.

Maar hoe is het proces van her-ionisatie precies op gang gekomen? We weten dat hierbij UV-straling noodzakelijk is. In het jonge universum stikte het van de hete, jonge sterren die allemaal flink veel UV-straling geproduceerd moeten hebben. Maar hoe kan deze UV-straling aan een sterrenstelsel ontsnappen en de intergalactische ruimte ioniseren? Wellicht dat zwarte gaten hierbij van belang zijn.

Uit onderzoek is gebleken dat zwarte gaten met hun omvangrijke straalstromen van materiaal wellicht de weg vrijmaken voor UV-straling. Kijk, zwarte gaten hebben natuurlijk de neiging om van alles te verorberen, maar in sommige gevallen is dusdanig veel materiaal voorhanden, dat het zwarte gat het niet allemaal kan verstouwen. Een deel van het materiaal wordt dan aan de polen van het zwarte gat weer weggeschoten in de vorm van jets of straalstromen.

Bij in ieder geval één “nabij” sterrenstelsel heeft men waargenomen dat deze straalstromen als een soort tunnels fungeren voor UV-straling, een route waarbij deze straling aan het sterrenstelsel kan ontsnappen. Wellicht dat in het jonge universum dit bij veel sterrenstelsels het geval is geweest. Dat zou betekenen dat de invloed van zwarte gaten op de herionisatie van het heelal niet mag worden onderschat.

Bron: University of Iowa

Share

Comments

  1. De gedachte dat niets uit een zwart gat kan ontsnappen wordt wel steeds verder uitgehold, nu niet alleen straling maar ook “materiaal”. Het heelal wordt steeds ondoorzichtiger voor de leek 🙂

Speak Your Mind

*