29 maart 2024

Voor ’t eerst beving in een pulsar waargenomen die deel is van binair systeem

Foto van SXP 1062 en daaromheen het supernovarestant. Credit: ESA / XMM-Newton / L. Oskinova, University of Potsdam, Germany / M. Guerrero, Instituto de Astrofisica de Andalucia, Spain (X-ray); Cerro Tololo Inter-American Observatory / R. Gruendl & Y. H. Chu, University of Illinois at Urbana-Champaign, USA (optical)

Pulsars zijn zeer snel ronddraaiende objecten, compacte neutronensterren van een zonsmassa of meer, wiens massa gepropt zit in een bol van pakweg 15 km doorsnede en waarvan de bundel straling naar de aarde gericht is. Ze draaien héél frequent vele malen per seconde rond en dat maakt ze tot kosmische vuurtorens in het universum. Maar af en toe treedt er een ‘glitch’ op, een soort van versnelling (of soms vertraging) in de frequentie, hetgeen vermoedelijk veroorzaakt wordt door een soort van beving in het binnenste van de pulsar. Tot nu toe werden die glitches alleen waargenomen bij alleenstaande pulsars. Maar met de waarneming van zo’n glitch in pulsar SXP 1062, gelegen in de Kleine Magelhaense Wolk – een begeleider van ons Melkwegstelsel – is daar een einde aan gekomen. SXP 1062 maakt namelijk deel uit van een binair systeem, dat wil zeggen dat ‘ie een compagnon heeft en dat beiden om een gemeenschappelijk zwaartepunt draaien.  Rondom het binaire systeem zit een supernopvarestant, kennelijk het restant van de supernova waardoor SXP 1062 ooit is ontstaan. Vanaf de gewone ster stroomt er continu materie naar de pulsar, de vermoedelijke oorzaak van de opgetreden glitch. Onderzoek van een groep sterrenkundigen onder leiding van Altan Baykal (Universiteit van Ankara, Turkije) aan de glitches van SXP 1062 laat nu zien dat er vermoedelijk een verschil zit in het binnenste van een neutronenster die deel uitmaakt van een binair systeem en van losse, alleenstaande neutronensterren. Hier het vakartikel erover, gepubliceerd in Monthly Notices of the Royal Astronomical Society. Bron: Eurekalert.

Share

Speak Your Mind

*