28 maart 2024

Wordt 2018 het jaar dat we de waarnemingshorizon van zwart gat Sgr A* gaan zien?

Credit: INTERSTELLAR / R. HURT / CALTECH

2018 belooft een spannend jaar te worden. Volgende maand gaat de Falcon Heavy raket van Elon Musk z’n SpaceX voor de eerste keer de ruimte in, inclusief knalrode Tesla Roadster, in maart gaat NASA´s Transiting Exoplanet Survey Satellite (TESS) de ruimte in om nieuwe exoplaneten te ontdekken, in mei gaat NASA´s InSight lander richting Mars, om vervolgens in november aldaar te landen en bodemproeven te doen, op 31 juli staat de lancering gepland van NASA’s Parker Solar Probe, die de zon van heel dichtbij gaat bestuderen, en in november tenslotte wordt de Europese BepiColombo gelanceerd, die richting Mercurius zal gaan om de binnenste planeet van het zonnestelsel te onderzoeken. Je zou zeggen ´tsjonge, dat is me een lijstje, het kan niet op´. Maar het mooiste moet nog komen: in 2018 wordt namelijk het resultaat bekend gemaakt van de Event Horizon Telescope (EHT) en de Global mm-VLBI Array (GMVA) projecten en dat belooft iets heel moois te worden….

Enkele van de telescopen van de EHT. Credit: EHT Collaboration.

Door die twee projecten is in 2017 met radiotelescopen over de gehele wereld Saggitarius A* (Sgr A) waargenomen, het zwarte gat in het centrum van de Melkweg, dat meer dan vier miljoen keer zo zwaar als de zon is en dat 27.000 lichtjaar van ons vandaan staat. Die telescopen zijn aan elkaar verbonden via de techniek der very-long-baseline interferometry (VLBI), zodat een virtuele schotel van 12.000 km diameter ontstaat, waarmee details tot 15 microboogseconde moeten kunnen worden gezien – da’s de grootte van een vlieg op de maan, gezien vanaf de aarde! Zwarte gaten bezitten twee onderdelen: een centrale singulariteit waar alle massa zich op één punt bevindt en een waarnemingshorizon, de rand van het zwarte gat, waar de ontsnappingssnelheid hoger wordt dan de lichtsnelheid. Met de EHT en GMVA hoopt men zowel van Sgr A als van het zes miljard (!) zonsmassa zware zwarte gat in het elliptische sterrenstelsel M87 de waarnemingshorizon daadwerkelijk te kunnen zien. De waarnemingen zijn al afgerond, maar nu worden alle gegevens voorbereid, geanalyseerd en klaargemaakt voor publicatie ergens begin 2018. Van Sgr A* zijn de voorspellingen dat diens waarnemingshorizon 37 ?” groot is, ruim twee keer zo groot als de waarneemlimiet. Theoretisch zou die waarnemingshorizon van Sgr A* er zo uit kunnen zien:

Credit: FISH ET AL., ARXIV:1309.3519

2015 was het jaar van de zwaartekrachtgolven van botsende zwarte gaten, 2016 van zwaartekrachtgolven van botsende neutronensterren. Wordt 2018 het jaar van de eerste blik op de waarnemingshorizon van een zwart gat? Bron: Starts with a bang.

Share

Comments

  1. Toplijstje voor het komend jaar!
    De beste wensen dan maar voor 2018, en een prettige jaarwisseling!

    Oh, en die waarnemingshorizon van 37 ? van Sgr. A, dat moet zeker ook microboogseconde zijn?

  2. Misschien kunnen ze ook eens een black hole eclips vastleggen (b.v. van SO-102) nu ze een manier hebben gevonden om met IR door het stof heen te kijken. https://en.wikipedia.org/wiki/S2_(star)#/media/File:SO-102_Orbital_Plot.jpg

    • In 2020 komt SO-102 weer in de buurt van Sgr A*. Alleen schuift ‘ie jammer genoeg niet recht voor Sgr A* langs gezien vanaf de aarde, dus zo’n eclips kunnen we helaas nog niet zien (ook niet van SO-2, die andere ster in de buurt van Sgr A*).

Speak Your Mind

*