29 maart 2024

Superzwaar zwart gat ontdekt welke twee keer een ‘boer’ heeft gelaten

X-ray NASA/CXC/University of Colorado/J. Comerford et al.; Optical: NASA/STScI

Sterrenkundigen hebben gebruikmakend van onder andere de Chandra röntgen-ruimtetelescoop en de Hubble ruimtetelescoop een superzwaar zwart gat ontdekt in het centrum van een sterrenstelsel 800 miljoen lichtjaar van ons vandaan, die in het verleden twee keer een enorme ‘boer’ heeft gelaten, een grote uitbarsting van energierijke straling. Het sterrenstelsel heet SDSS J1354+1327 (kortweg J1354) en ligt in het sterrenbeeld Ossenhoeder (Boötes). In het verleden moet J1354 gebotst zijn met het andere sterrenstelsel dat zich in de buurt bevindt (het bovenste stelsel op de afbeelding hierboven), zichtbaar als lange slierten vol sterren en gas, die J1354 omgeven. Waarnemingen aan J1354 laten zien dat er met een tussenpoze van 100.000 jaar twee keer een uitbarsting van het centrale zwarte gat is geweest, wiens accretieschijf door de voeding van grote hoeveelheden materie (gas en stof) actief moet zijn geweest. Eén van die uitbarstingen is op de inzet hierboven te zien, het groene gebied linksonder van het centrum van J1354, gelegen op 30.000 lichtjaar afstand van dat centrum. Een meer recentere uitbarsting – de tweede ‘boer’ van het zwarte gat – is iets ten noorden van het centrum te zien. Hier een vakartikel over de waarnemingen aan J1354, onlangs gepubliceerd in The Astrophysical Journal. Hieronder een video over de waarnemingen.

Bron: Chandra.

Share

Comments

  1. Wybren de Jong zegt

    Zwarte gaten laten toch meer ‘zien’ dan je zou verwachten, vreemd.
    En wat dacht je van de supernova in het onderstaande artikel, ook zeer vreemd.
    Supernova van een witte dwerg die insloeg op een veel grotere ster ernaast.
    https://newatlas.com/supernova-blue-glow/50906/

  2. Zouden lang niet alle zwarte gaten zomaar hetzelfde zijn ? Hoe lang is het geleden dat men aannam dat er uit een zwart gat niets kon ontsnappen ? Schijnt dus niet te kloppen.

    • Sinds Hawking er in 1974 mee aan kwam weten we dat zwarte gaten kunnen verdampen en dat er dus iets kan ontsnappen uit hun gravitationele greep. Daarnaast komt die enorme energie, die onder andere door Chandra is waargenomen, niet vanuit het zwarte gat zelf, maar van de omringende accretieschijf, die buiten de waarnemingshorizon is gelegen.

  3. Hier een mooie simulatie, vers van de pers.
    Black hole breakthrough: New insight into mysterious jets
    January 10, 2018 by Kayla Stoner, Northwestern University
    https://phys.org/news/2018-01-black-hole-breakthrough-insight-mysterious.html
    Nu er nog een objectje in mikken….

Speak Your Mind

*