28 maart 2024

Blue Origin vaart zijn eigen koers in de Amerikaanse commerciële ruimtevaart

Blue Origin’s CEO Jeff Bezos doet met het noemen van zijn ruimteschepen New Shepard en New Glenn naar deze twee gelijknamige astronauten lang vervlogen ruimtevaart tijden herleven. Reeds sinds 2000 is er door Blue Origin hard gewerkt aan deze twee schepen alsook aan de ‘Blue Engine’ motoren.

New Shepard landing credits; Blue Origin

In Spaceflight van maart j.l. stond een interessant stuk over de  New Shepard en New Glenn van Blue Origin. Vooreerst even een kleine sprong terug in de tijd naar de  ‘Old’ Shepard en Glenn naar wie de ruimteschepen vernoemd zijn. In het boek ‘Als de zon sterft’,  staan  vele interviews die  de Italiaanse schrijfster/journaliste Oriana Fallaci (Florence 1930-2006) ooit voerde met tal van astronauten, NASA medewerkers, artsen en enkele mensen van North American Aviation, in opdracht van L’Europeo halverwege de ‘60er jaren. In het boek  staan ook een tweetal interviews met John H. Glenn jr. (1921-2016) en Alan B. Shepard jr (1923-1998), laatstgenoemde was de eerste Amerikaan in de ruimte, en gezagvoerder tijdens de vlucht van Apollo 14 en eerstgenoemde de eerste Amerikaan in de  een baan om de aarde. Twee  van de ‘Original Seven’ astronauten die beide een  Mercury solo vlucht bemanden. Tal van bekende namen uit  de toenmalige Amerikaanse  ruimtevaart scene passeren de revue.  Zo is er een interview met Wernher von Braun, alsook met de Scifi schrijver Ray Bradbury, wiens Fahrenheit 541 onlangs opnieuw verfilmd is, en met Ernst Stuhlinger en Willy Ley,  wetenschappers en schrijvers. Verder met  de  (aspirant)-astronauten Donald Slayton, Pete Conrad, Theodore Freeman en Roger Chaffee, astronauten uit de eerste lichtingen. Fallaci stond erom bekend geen blad voor haar mond te nemen en bij elk interview, neemt het gesprek een verrassende wending. Soms sympathiek en empathisch zoals bij Slayton die de pijn verbijt van het niet doorgaan van zijn ruimtevlucht, hij zou eigenlijk de ‘eerste’ zijn en niet Shepard  (later, in 1975 zou hij toch de Apollo-Sojoez bemannen), soms hard en confronterend zoals bij Roger Chaffee die het interview oeverloos gezeur noemt (Chaffee zou omkomen, met Gus Grissom en Edward White bij de Apollo 1 brand), en soms zoals bij de ondoorgrondelijke en stoïcijnse Neil Armstrong, die enigszins plichtmatig en machinaal antwoorden ‘produceert’, blijft de toon op de vlakte en belandt het gesprek a.h.w. op een dood spoor.

De meest bijzondere onder deze interviews zijn deze  waarin het vraag/antwoord spel scherp gespeeld wordt. Zoals zeker het geval is bij de  twee interviews tussen haar en Alan Shepard en John Glenn. Ad rem, nergens saai maar continu vindingrijk en intrigerend,  eindigen de interviews meestal in  een  ex aequo,  met enerzijds behoorlijk wat irritatie tussen twee scherpe geesten maar uiteindelijk toch altijd met wederzijds respect.  Fallaci confronteert Shepard met het feit dat hij bij alles wat hij onderneemt, weliswaar uiterst succesvol is en dat ook niet onder stoelen of banken steekt, maar  in ieder geval uit is op eigen voordeel en dus ook bij de ruimtereis, die hij puur zakelijk benadert. Er is weinig idealisme of heroïek als drijfveer aanwezig en ook van een  hoger doel  om bv de mensheid te verheffen tot een hoger beschavingsniveau is bij Shepard geen sprake. Shepard op zijn beurt, verwijt haar dat ze  nutteloos bezig is,  en laat duidelijk merken dat boeken alsook interviews pure tijdverspilling is. Zijn houding is voor wat hoort wat en voordat het gesprek over zijn eerste ruimtevlucht gaat probeert hij Fallaci eerst een deel van zijn veestapel te  verkopen, (en wat waar is is waar al tijdens zijn astronauten carrière bestiert hij ook succesvol tal van zakelijke ondernemingen). Bij John Glenn neemt het gesprek een totaal andere richting. Glenn  wordt vooral doorgevraagd over wat hem  nu eigenlijk persoonlijk drijft om astronaut te worden en Fallaci hamert door op het feit dat hij zo ambitieus is of in ieder geval overkomt. Uiteindelijk geeft hij het knarsetandend ook gewoon toe dat hij de eerste en het liefst de beste wil zijn, en dat is in het interview een interessante maar ook voor beiden wat ongemakkelijk moment. Op de vraag wat hem drijft om astronaut te worden komt Glenn wel zeer origineel en verrassend uit de hoek. Daarom het volgende citaat:

“Wat drijft je? Kijk, ik word door dit concept gedreven; we zijn allemaal bang voor de toekomst, niemand weet wat de toekomst ons zal brengen. Door iets te doen wat de anderen navolgen en door het goed te doen en de top te bereiken, de top van de top, beheersen we de toekomst. De eerste zijn, de beste zijn, dingen doen die anderen niet doen betekent voor mij dat ik de toekomst beheers, dat ik de toekomst voor ben, de toekomst beïnvloed. Dat is precies het woord; het beïnvloeden van de toekomst. De maan te leren kennen of anderen voor te bereiden op het leren kennen van de maan, betekent voor mij het beïnvloeden van de toekomst.

Blue Origin’s CEO Jeff Bezos doet met het noemen van zijn ruimteschepen naar Shepard en Glenn lang vervlogen tijden herleven. De New Shepard en de New Glenn doet deze astronauten eer aan. Hun prestaties, durf en doorzettingsvermogen zijn het m.i. waard blijvend herinnerd te worden. In  het Spaceflight artikel over Blue Origin ‘Out of the Blue’  gaat het naast de twee ruimteschepen o.a. over Bezos’ bijzondere drijfveer voor ruimtevaart en exploratie in de ruimte. Een drijfveer met een totaal andere invalshoek dan bij Shepard of Glenn het geval was  maar zeker niet minder interessant.  Hij zou, als kind al, de aarde willen ontdoen van ‘menselijke ingrijpen’ in haar kwetsbare en  uitgebalanceerde ecologische systemen, en daarom alle mensen het liefst willen onderbrengen in enorme ruimtestations en in habitats op andere planeten om alleen als het strikt noodzakelijk is een beroep te doen op de natuurlijke hulpbronnen van de aarde om zo deze dus zo min mogelijk te belasten. Bezos steekt deze kinderdroom nog steeds niet onder stoelen of banken. Sinds 2000 maakt hij er serieus werk van en mede geruggesteund door, inmiddels al weer 21 jaar geleden overleden, Charles ‘Pete’ Conrad jr., Apollo 12,  is hij dus al weer twee decennia hard op weg zijn droom vorm te geven. De prachtige titel ‘Out of the Blue’ zoals Spaceflight in de kop zette, leidt vier pagina’s tekst in met het grootste deel gewijd aan de ‘New Shepard’ en ‘New Glenn’.

Het avontuur met het ruimteschip de ‘New Shepard’  is begonnen met de aankoop van een stuk grond in de staat Washington, Kent genaamd. Vijf jaar is er met de grootste discretie door Blue Origin aldaar hard gewerkt aan, wat uiteindelijk duidelijk werd, een ruimtevaartuig dat in staat moest zijn om bemande suborbitale vluchten te kunnen maken. Met tenminste drie mensen aan boord, en een verticale landing op aarde zou het verder doorontwikkeld moeten worden tot een orbitale vlucht. Er werd toentertijd druk gespeculeerd  dat er gewerkt werd met technologie en programmatuur uit het oude DC-X programma van vooreerst McDonnell-Douglas en later NASA dat gestrand is in een onontwarbare bureaucratische kluwen en aldus strandde. Het programma dat uiteindelijk had moeten leiden tot de Venture Star, de opvolger van de Space Shuttle maar in zijn geheel gecanceld is. In 2006 verkondigde Blue Origin dat  Bezos’ originele droom nog steeds overeind stond, mensen van de aarde te krijgen, maar dat het dit vooreerst zou verwezenlijken door enkele passagiers binnen toen en vier jaar, en dan eenmaal per week, op een suborbitale vlucht mee te nemen. Uitstel volgde, voor jaren, tot de 29e april 2015 toen de New Shepard, zonder bemanning zijn eerste testvlucht uitvoerde. De raket kwam tot 93.5 km hoogte en had een maximum snelheid van 3.67 km/uur. De capsule kwam terug aan een parachute. Later op 23 november dat jaar ging de New Shepard 2 tot 100.5 km hoogte en was een zachte landing een succes, daarmee SpaceX verslaand. Er volgden nog vier  succesvolle lanceringen en zachte landingen, de laatste op 5 oktober 2016. De zachte landing zou een speerpunt van de onderneming worden. De NS3, een upgrade van de NS2, vloog op 12 december 2017. Volgens Bezos bevatte deze de grootste ramen die ooit in de ruimte hadden gevlogen maar het droeg nog geen passagiers. De NS4 die later dit jaar gelanceerd moet worden zou wel klaar zijn voor passagiers. Het interieur is 15 m3 en kan tot zes mensen herbergen, de capsule bevat 3 parachutes om een veilige landing te garanderen. De separatie van de raket gebeurt bij 1 min.en 50 seconden op 40 km hoogte. Bij 100 km hoogte zet het de daling in. NS4 geeft ook de mogelijkheid om wetenschappelijke ladingen mee te nemen die voor 10 minuten in microzwaartekracht testen kunnen doen, voor een voordeliger prijs dan Virgin Galactic.

New Glenn credits; SpaceNews

De ‘New Glenn’ ook wel naar verwezen als de very big brother kan 45 ton lading in LEO brengen en 13 ton in een geosynchrone transfer orbit (GTO). Dit is de belangrijkste stap in het concretiseren van wat hij ‘colossal manufacturing facilities in orbit’ noemt. Het is cruciaal om vervuiling tegen te gaan, aarde-gecentreerde industrie te verminderen, en de steeds groter groeiende druk op de natuurlijke hulpbronnen van de aarde af te doen laten nemen. Ook de  NG wordt in Kent Washington gefabriceerd met steeds meer eigen Blue Origin technologieën. De BE-4 is de vierde en tot nog toe grootste raketmotor die Blue Origin ontwikkelde. “BE” staat voor “Blue Engine” De ontwikkeling van Blue Origins BE-4 startte in 2011 en kreeg een flinke boost toen ook United Launch Alliance  interesse kreeg in de BE-4 als belangrijkste kandidaat om hun nieuwe draagraket, de Vulcan, voort te stuwen. De BE-4 gebruikt vloeibaar methaan en vloeibare zuurstof (afgekort methalox). De beoogde stuwkracht van de BE-4 is 2.400 kN. Methalox werd tot voor kort nog niet voor raketmotoren gebruikt. Maar ook  SpaceX, Avio (in opdracht van ESA en Arianespace) hebben methalox-raketmotoren in ontwikkeling. Methalox geeft een blauwe doorzichtige vlam. De eerste volledige BE-4 werd in maart 2016 afgebouwd. Een BE-4  ging in de 13 mei 2017 samen met een teststand verloren door een explosie tijdens een test. Begin 2018 meldde Blue Origin dat tijdens tests was gebleken dat de specifieke impuls van de BE-4 de verwachtingen oversteeg.  Blue Origin maakte op 7 maart 2017 bekend inmiddels een eerste klant voor de New Glenn in Eutelsat te hebben gevonden. Een dag later maakten ze bekend nog eens vijf lanceringen in opdracht van OneWeb te hebben binnengesleept. De New Glenn zal in Blue Origins nieuwe fabriek op het Kennedy Space Center worden gebouwd en onderhouden. In 2016 begon de bouw van deze fabriek en eind 2017 werd deze in gebruik genomen. Lanceringen zullen plaatshebben vanaf o.a. het Capa Canaveral AF basis en het Florida LC-36. Dit lanceercomplex was eerder in gebruik voor raketten van het type Atlas-Centaur. De huur van een deel van deze locaties werd in september 2015 door Bezos bekendgemaakt waarbij ook een eerste concept-illustratie van de New Glenn werd getoond. Later werd ook de rest van LC-36 aan Blue Origin verhuurd. Ook zal Blue Origin op het voormalige SM-65 Atlas (ICBM) Lanceercomplex 11 (vlak bij LC-36) een test-stand te bouwen. Door productie-, test- en lanceerfaciliteiten dicht bij elkaar te hebben denkt Jeff Bezos tijd, mankracht, middelen en geld te besparen. De BE-4-motoren worden in een nieuw te bouwen fabriek in Huntsville  vervaardigd.

Blue Origin’s raketmodellen e.a. credits; New York Times

De herbruikbare 1e trap is een eerste poging de lanceerkosten te verminderen maar de break-even factor hangt af van het aantal vluchten per jaar. Bij 40-50 vluchten kan het voordeliger worden (bij de Space Shuttle waren dit rond de 45 vluchten) maar het hangt af van de kosten van de ‘wegwerp’rakettrappen. In 2017 had SpaceX 18 lanceringen meer dan welke onderneming ook maar Bezos, met enorm veel geld te spenderen, ziet de toekomst zonnig in. De  BE-4 motoren, alsook Aerojet’s ARI kerosine/LOX motor kunnen binnenkort de Russische RD-180 motoren gaan vervangen. De BE motor ontwikkeling krijgt momenteel staatssteun en ook de luchtmacht toont interesse. De New Glen wordt verwacht in 2020 de ruimte in te gaan, tegen die tijd wordt ook de Ariane 6 verwacht klaar te zijn. Eind 2017 heeft Blue Origin 2,5 miljard dollar eigen geld in de NG gestoken en drie klanten aangetrokken die samen goed zijn voor 7 vluchten. Bezos die net als Shepard, ook alles wat hij aanraakte in goud lijkt te veranderen, lijkt langzaam maar gestaag op weg in de Amerikaanse raket industrie een grote speler te worden. Als Bezos de eerste wordt die passagiers meeneemt op de ruimtevlucht, en door blijft gaan met  ieder jaar een  miljard van zijn aandelen in Amazon te verkopen om zijn ruimteproject te financieren, dan zal hij  net als Glenn in zijn interview met Fallaci voor even de toekomst voor zijn of in ieder geval zijn concurrentie te snel af. Geïnspireerd door het zakelijk instinct van Shepard en de ambitie van Glenn om de allerbeste astronaut te zijn, lijkt het bij Bezos geen toeval te zijn dat  juist zijn eerste twee ruimteschepen gesierd worden door de namen van deze twee astronauten.  Bronnen Spaceflight, Blue Origin

 

 

 

 

Share

Speak Your Mind

*