29 maart 2024

Röntgen-polarimeter toont verdeling van materie rond zwart gat Cygnus X-1

Impressie van Cynus X-1 en zijn begeleider. Credit: NASA, ESA, Martin Kornmesser

Van het stellaire zwarte gat Cygnus X-1, het allereerste zwart gat in de geschiedenis dat als zodanig door sterrenkundigen geïdentificeerd werd, zijn sterrenkundigen er onlangs in geslaagd om de vorm van de materie rondom het zwarte gat te bepalen. Cygnus X-1 maakt deel uit van een röntgendubbelster in het sterrenbeeld Zwaan en het zwarte gat is naar schatting bijna negen keer zo zwaar als de zon. Het zwarte gat zelf is niet zichtbaar, maar de materie buiten de waarnemingshorizon, die in verhitte toestand röntgenstraling uitzendt, is wel zichtbaar. Met een zogeheten röntgen-polarimeter hangend aan een ballon genaamd PoGO+ kon men hoog in de lucht de polarisatie van het röntgenlicht van de materie rondom Cygnus X-1 meten. Daarmee kon men bepalen hoe de geometrie van de materie rond Cygnus X-1 is, de verdeling van de materie. Daarover bestaan er twee modellen:

CREDIT: Fumiya Imazato, Hiroshima University

In het ene model, het lantaarnpaal-model geheten, heeft het zwart gat een compacte corona, da’s de plek waarvandaan ‘ie zeer energierijke deeltjes de ruimte in schiet. In de afbeelding hierboven zien je ‘m links, de rode bal. In dat model buigen de fotonen vanuit de corona sterk af naar de accretieschijf, de blauwe schijf in de afbeelding, hetgeen resulteert in meer gereflecteerd licht. In het andere model, het ‘uitgebreide model’ is de corona groter en meer verspreid, het gereflecteerde licht van de schijf is hier kleiner. In een vorige maand in Nature Astronomy gepubliceerd vakartikel komt het team van sterrenkundigen tot de conclusie dat Cygnus X-1 het beste past bij het uitgebreide model. Bron: HUSCF.

Share

Speak Your Mind

*