29 maart 2024

Manuscript uit 1217 n.Chr. beschrijft mogelijk recurrente nova TCrB die om de 80 jaar opvlamt, en in 2024 opnieuw zou kunnen verschijnen

De ster T CrB in het sterrenbeeld Corona Borealis vlamt elke 80 jaar op, en is een zogenoemde 'recurrente nova'. De laatste keer dat dit gebeurde met T CrB was in 1946. Astronoom Bradley E. Schaefer, van de Universiteit van Louisiana heeft nu in een manuscript uit het jaar 1217 n.Chr. aanwijzingen … [Lees meer...]

Webb ontdekt een drievoudig gelensde supernova – Supernova ‘H0pe’ – in de kosmische cluster G165

Sterrenkundigen hebben met behulp van de Webb ruimtetelescoop een type Ia supernova ontdekt, die maar liefst drie keer te zien is in de zwaartekrachtlens veroorzaakt door PLCK G165.7+67.0 (kortweg G165), een zwaar cluster van sterrenstelsels. De supernova vond plaats in een sterrenstelsel (mogelijk … [Lees meer...]

Was SN 2022joj een supernova die twee keer explodeerde?

Supernovae zijn er in verschillende soorten - zie dit overzicht - en één soort is het type Ia supernova, dat zijn witte dwergsterren die door toevoer van materie door een begeleider zwaarder worden dan de Limiet van Chandrasekhar (ca. 1,4 zonsmassa) en dan een thermonucleaire explosie ondergaan. … [Lees meer...]

Webb brengt nieuwe structuren in het iconische supernovarestant van SN 1987A in beeld

Februari 1987 was er een supernova te zien in de Grote Magelhaense Wolk, een gigantische uitbarsting van de blauwe superreus Sanduleak -69 202. Met een afstand van 168.000 lichtjaar was het de meest dichtbije supernova die in honderden jaren kon worden gezien op aarde en gezien die nabijheid is de … [Lees meer...]

Donkere energie en de evolutie van het universum

Toen Stephen Hawking zijn beroemde boek A brief history of time schreef, was het voor hem duidelijk dat het universum drie mogelijke toekomsten te wachten staat. Het universum kan door de zwaartekracht weer inkrimpen (the Big Crunch). De expansie van het universum remt af, maar niet genoeg om de … [Lees meer...]

J0927 en J1235, de twee snelst bewegende sterren in het Melkwegstelsel

Ze worden 'Runaway stars' of 'Hypervelocity stars' genoemd, sterren die zo'n grote snelheid hebben dat ze sneller vliegen dan de ontsnappingssnelheid van het Melkwegstelsel (≈550 km/s) en daarmee op koers liggen om de Melkweg te verlaten. Die hoge snelheid krijgen ze doordat ze weggeslingerd zijn … [Lees meer...]

Wat maakte GRB 221009A tot de ‘Brightest of All Time’ in het heelal?

Over de gammaflitser GRB 221009A heb ik hier vaker geschreven, lees deze serie erover. GRB 221009A vormde de 'Brightest of All Time' (BOAT), de helderste explosie in het heelal ooit waargenomen. Op 22 oktober 2022 vond die plaats en wel in een sterrenstelsel op 2,4 miljard lichtjaar afstand. Een … [Lees meer...]

Ja hoor, supernova 2023ixf in Valthe ook gedetecteerd!

In Nederland is het seizoen  aangebroken dat het 's nachts niet meer echt donker wordt: het is de periode van de grijze nachten. De zon gaat laat onder, zakt maar weinig onder de horizon en komt vroeg al weer op. Deepsky-astrofotografen zoals ik gaan in de 'zomerslaap-stand' of naar betere plekken … [Lees meer...]

Rode nova uit 2020 blijkt een ster te zijn die z’n planeet opeet

In 2020 werd door sterrenkundigen een 'rode nova' ontdekt, een uitbarsting van licht, die weliswaar groot was, maar niet zo groot als bij een supernova. Rode novae worden ook wel "intermediate luminosity optical transients" genoemd, ILOT's dus, en omdat ze niet zo heel lichtsterk zijn vormen ze een … [Lees meer...]

Supernova verschenen in M101, het Windmolenstelsel – Update

In M101 is op vrijdag 19 mei een supernova verschenen, SN 2023ixf geheten, ontdekt door de Japanner Koichi Itagawa - dit was z'n 172e ontdekking! Het Windmolenstelsel (Messier 101 / NGC 5457) is een spiraalvormig sterrenstelsel in het sterrenbeeld Grote Beer, 21 miljoen lichtjaar van ons vandaan, … [Lees meer...]