29 maart 2024

Alle zwarte gaten gedragen zich opvallend hetzelfde

Zwarte gaten komen in allerlei soorten en maten. Sommige zwarte gaten wegen slechts een aantal zonnemassa's - deze worden gevormd uit ontploffende sterren. Andere zwarte gaten kunnen miljarden malen zwaarder zijn - deze worden normaal gesproken aangetroffen in de centra van sterrenstelsels. Nu heeft … [Lees meer...]

Sterrenkundigen ontdekken verst verwijderde straalstroom in röntgenlicht

Na de eerdere records vandaag over het zwarte gat met de grootste uitstoot aan massa en het zwarte gat met de zwaarste massa maken we het derde record mee dat verband houdt met een zwart gat - drie records over zwarte gaten op één dag, is dat ook geen record? Sterrenkundigen zijn er namelijk met een … [Lees meer...]

Superzwaar zwart gat in quasar stoot recordhoeveelheid materie uit

Astronomen hebben met behulp van ESO's Very Large Telescope (VLT) een quasar ontdekt die materie uitstoot met een kracht die zeker vijf keer groter is dan wat ooit is waargenomen. Quasars zijn de extreem heldere kernen van sterrenstelsels, die door superzware zwarte gaten worden aangedreven. Veel … [Lees meer...]

BOSS meet vertraging vóórdat donkere energie expansie heelal versnelde

In 1998 ontdekten sterrenkundigen met behulp van type Ia supernovae dat het heelal versneld expandeert. De mysterieuze donkere energie zou er met z'n afstotende werking voor zorgen dat die expansie steeds sneller verloopt en dat zou al zo'n vijf miljard jaar aan de gang zijn. Vóór dat moment zou het … [Lees meer...]

Vuurwerk in het vroege heelal

Sterrenstelsels in het vroege heelal maakten in hoog tempo nieuwe sterren aan. Het aanflitsen van fel-stralende sterren ging geregeld samen met veel vuurwerk in de vorm van heftige energie-uitbarstingen in de kernen van de stelsels, en sterke radiostraling. Dat heeft een internationaal team van … [Lees meer...]

APEX werpt een blik op het hart van een quasar

Een internationaal team van astronomen heeft het hart van een verre quasar met ongekende scherpte waargenomen: twee miljoen keer ( 8-O ) zo scherp als het menselijk oog. De waarnemingen, waarbij de Atacama Pathfinder Experiment (APEX)-telescoop voor het eerst met twee telescopen op andere … [Lees meer...]

Infraroodstelsel Arp 220 gevormd door botsing meerdere sterrenstelsels

Het sterrenstelsel Arp 220 - nummertje 220 uit de door Halton Arp opgestelde catalogus van 338 vreemde sterrenstelsels - is een voorbeeld van een ultraluminous infrared galaxy (ULIRG). Een team van sterrenkundigen onder leiding van Yoshiaki Taniguchi (Ehime University) heeft met de Subaru en Keck II … [Lees meer...]

Quasars wellicht ook bruikbaar als kosmische afstandsindicator

Eén van de moeilijkste bezigheden van sterrenkundigen is het bepalen van afstanden tot verre sterren en sterrenstelsels. Tot nu toe gebruikt men twee methodes om afstanden te schatten: voor nabije afstanden (tot ongeveer 60 miljoen lichtjaar) gebruikt men de veranderlijke sterren genaamd Cepheïden, … [Lees meer...]

Koolstof ontdekt in quasar met superzwaar zwart gat in vroege heelal

Gebruik makend van de IRAM ((The Institut de Radioastronomie Millimetrique (IRAM) array bestaat uit zes 15-m telescopen, die straling met golflengten van millimeters kunnen detecteren, dat is ongeveer 10.000 keer groter dan de golflengte van zichtbaar light. IRAM ligt op het 2550 meter hoge Plateau … [Lees meer...]

Hubble vindt quasars die als zwaartekrachtslens dienen

Met behulp van de Hubble ruimtetelescoop hebben sterrenkundigen drie ver verwijderde quasars gevonden, die optreden als zogenaamde zwaartekrachtslenzen, waarbij de massa van de quasar het licht van nog verder verwijderde sterrenstelsels versterkt en kromt - een door Einstein voorspelt verschijnsel. … [Lees meer...]