25 april 2024

ALMA en Hubble zien zware sterrenstelsels in het vroege heelal met een lege ‘brandstoftank’

Ze worden in het Engels 'quenched galaxies' genoemd, sterrenstelsels die gestopt zijn met stervorming doordat ze niet beschikken over grote hoeveelheden koud waterstofgas, dé brandstof voor stervorming. Het vreemde is dat ze in het kader van het zogeheten REsolving QUIEscent Magnified galaxies at … [Lees meer...]

In stof gehulde sterrenstelsels uit de tijd van de kosmische dageraad ontmaskerd

Astronomen hebben bij toeval twee in dik stof verscholen sterrenstelsels ontdekt die zijn ontstaan in de tijd dat het heelal nog maar 5% van zijn huidige leeftijd had. Het internationale team, met een aantal Leidse astronomen, onderzocht de gegevens van jonge, verre sterrenstelsels die met de … [Lees meer...]

ALMA ziet planeten ontstaan in een koolstofrijke, organische omgeving

Een internationaal team van sterrenkundigen is er in geslaagd om met behulp van de Atacama Large Millimeter/submillimeter Array (ALMA) in Chili de chemische samenstelling van vijf protoplanetaire schijven rondom nabije jonge sterren gedetailleerd in beeld te krijgen. Dankzij het zogeheten MAPS … [Lees meer...]

Planetair onderzoekers maken nieuwe hoge-resolutie temperatuurkaart voor ‘heavy-metal’ asteroïde 16 Psyche

16 Psyche is een asteroïde die in 1852 werd ontdekt door de Italiaanse astronoom Annibale de Gasparis. Vernoemd naar de Griekse godin van de ziel, Psyche, is 16 Psyche in tegenstelling tot de meeste andere asteroïden die uit gesteente bestaan, grotendeels uit metaal samengesteld (M-categorie). … [Lees meer...]

Astronomen doen de eerste duidelijke detectie van een maan-vormende schijf rond een exoplaneet

Met behulp van de Atacama Large Millimeter/submillimeter Array (ALMA), waarin de Europese Zuidelijke Sterrenwacht (ESO) een partner is, hebben astronomen voor het eerst een duidelijke schijf rond een planeet buiten ons zonnestelsel gedetecteerd. De waarnemingen zullen nieuw licht werpen op de … [Lees meer...]

Galactisch vuurwerk: nieuwe ESO-opnamen tonen prachtige kenmerken van nabije sterrenstelsels

Een team van astronomen heeft nieuwe waarnemingen gepresenteerd van nabije sterrenstelsels die op kleurrijk kosmisch vuurwerk lijken. De opnamen, verkregen met de Very Large Telescope (VLT) van de Europese Zuidelijke Sterrenwacht (ESO), tonen verschillende componenten van de sterrenstelsels in … [Lees meer...]

Vroegste ‘storm’ van een zwart gat in het heelal waargenomen met ALMA

Sterrenkundigen hebben met behulp van de Atacama Large Millimeter/submillimeter Array (ALMA) radiotelescoop in Chili een 'storm' gezien veroorzaakt door een superzwaar zwart gat, een gigantische uitstoot van hoogenergetische wind. Opmerkelijk: de kosmische storm woedde al 13,1 miljard jaar geleden, … [Lees meer...]

Stervend superzwaar zwart gat verraadt zich door 3000 lichtjaar lange lichtecho

In het centrum van vrijwel alle sterrenstelsels bevinden zich superzware zwarte gaten, die miljoenen tot wel miljarden keer zo zwaar als de zon kunnen zijn. Sommige van die molochen van zwarte gat zijn zeer actief, doordat ze gevoed door de toevoer van materie via hun accretieschijf energierijke … [Lees meer...]

Voor het eerst methanol gevonden in een warme planeetvormende schijf

Een internationaal team van onderzoekers onder leiding van Alice Booth (Universiteit Leiden) heeft methanol-ijs ontdekt in het warme gedeelte van een planeetvormende schijf. Het methanol kan daar niet ontstaan zijn en moet uit de koude gaswolken komen waaruit de ster en de schijf zijn gevormd. Het … [Lees meer...]

Zware sterren voeden zich niet met stofschijf maar met puinhoop

Een team van astronomen onder Nederlandse leiding heeft ontdekt dat zware sterren anders ontstaan dan hun kleine broertjes en zusjes. Waar kleine sterren vaak een geordende schijf van stof en materie om zich heen hebben, is de materiaalaanvoer bij grote sterren een chaotische puinhoop. De … [Lees meer...]