16 april 2024

De helderste gammaflits ooit – GRB 221009A – ontstond door de instorting van een zware ster

In oktober 2022 werd de allerhelderste gammaflits ooit waargenomen, GRB 221009A - hij kreeg de bijnaam the Brightest of all Times (BOAT). Een internationaal team van sterrenkundigen onder leiding van Peter Blanchard (Northwestern University) heeft nu met de Webb ruimtetelescoop ontdekt dat GRB … [Lees meer...]

Botsende neutronensterren kunnen wijzen op Nieuwe Natuurkunde, zoals axionen

Zwaartekrachtgolven vanbotsende zwarte gaten zijn al tientallen malen waargenomen. Maar minstens één keer is ook een botsing waargenomen van twee neutronensterren en wel op 17 augustus 2017, toen met het Laser Interferometer Gravitational-wave Observatory (LIGO) in de VS en de Virgo detector in … [Lees meer...]

Aanwijzingen gevonden voor een nabije kilonova die 3,5 miljoen jaar geleden explodeerde

Door metingen te doen aan isotopen gevonden op de bodem van de oceaan zijn drie sterrenkundigen van de Universiteit van Trento in Italië er in geslaagd om aanwijzingen te vinden dat er 3,5 miljoen jaar geleden in de buurt van het zonnestelsel een kilonova moet hebben plaatsgevonden. Kilonovae zijn … [Lees meer...]

Vanaf welke afstand tot de aarde zijn kilonovae veilig en wanneer niet?

Over de vraag wanneer supernovae gevaarlijk zijn voor de aarde heb ik het vaker gehad - zie bijvoorbeeld deze en deze Astroblogs. Maar over het gevaar dat kilonovae (of kilonova's, kies maar) voor de aarde vormen heb ik het niet eerder gehad. Kilonovae zijn net als supernovae exploderende sterren, … [Lees meer...]

De kilonova van GW170817 was een perfect symmetische explosie

Op 17 augustus 2017 ontdekten sterrenkundigen een uitbarsting in een sterrenstelsel 140 miljoen lichtjaar van ons vandaan, die zowel gepaard ging met zwaartekrachtgolven als met electromagnetische straling. De uitbarsting in EM-straling kreeg de naam AT2017gfo, de zwaartekrachtgolven die met LIGO en … [Lees meer...]

Voor het eerst is een vroege voorloper van een kilonova ontdekt

Sterrenkundigen zijn er in geslaagd om voor het eerst een stersysteem waar te nemen dat een vroege voorloper is van een zogeheten kilonova, de explosie die het gevolg is van de botsing en samensmelting van twee neutronensterren, waarbij zware elementen zoals goud worden geproduceerd. Stersystemen … [Lees meer...]

Mogelijk dat sommige korte en lange gammaflitsen dezelfde bron hebben

Sinds 1967 worden gammaflitsen waargenomen aan de hemel, kortdurende uitbarstingen van hoogenergetische gammastraling. Er zijn er sindsdien al meer dan 7.000 waargenomen en er worden twee grosso modo soorten gammaflitsen (Engels: gamma ray bursts, GRB's) onderscheiden: Korte gammaflitsen … [Lees meer...]

Mogelijk duurde het één seconde voordat de neutronensterren van GW170817 een zwart gat vormden

Een paar dagen geleden had ik hier het verhaal van de kilonova GW170817, de zwaartekrachtgolf die geobserveerd werd door de detectoren LIGO en Virgo op 17 augustus 2017 en die geproduceerd werd door een paar neutronensterren die op 130 miljoen lichtjaar afstand in het sterrenstelsel NGC 4993 op … [Lees meer...]

Chandra is de enige die nog de straling kan zien van kilonova GW170817

GW170817 was een signaal van een zwaartekrachtgolf (GW staat voor 'gravitational wave') dat geobserveerd werd door de detectoren LIGO en Virgo op 17 augustus 2017. Deze golf werd geproduceerd door een paar neutronensterren die op 130 miljoen lichtjaar afstand in het sterrenstelsel NGC 4993 op elkaar … [Lees meer...]

Afstandsbepaling in het heelal via zwaartekrachtgolven levert ook onzekerheden op

Voor afstandsbepaling in het heelal hanteren sterrenkundigen ruwweg twee methodes: de ene kijkt naar minieme temperatuursvariaties in de kosmische microgolf-achtergrondstraling (Engels: CMB), de straling die dateert van 380.000 jaar na de oerknal, de andere kijkt naar parallax, Cepheïden en type Ia … [Lees meer...]