25 april 2024

Betere kosmische afstandsbepaling dankzij de ‘baritons’ van de rode reuzensterren

Het goed kunnen bepalen van afstanden in het heelal is zeer belangrijk voor de kosmologie omdat het sterrenkundigen meer kan vertellen over de snelheid waarmee het heelal uitdijt, iets wat het al sinds de oerknal 13,8 miljard jaar geleden doet. Dé maat voor die snelheid is de Hubble constante H0 - … [Lees meer...]

Gaia brengt het verleden en de toekomst van de zon in beeld

Op 13 juni j.l. werd de derde Data Release (DR3) van de Europese satelliet Gaia vrijgegeven, een enorme schat aan informatie over de Melkweg, met onder andere de gegevens van honderden miljoenen sterren, zoals hun massa, grootte, temperatuur en samenstelling. De meest bekende ster van allemaal is … [Lees meer...]

Stervende koolstofrijke reuzenster V Hydrae heeft zes ringen uitgeblazen

De ster V Hydrae (kortweg V Hya) wordt een koolstofrijke asymptotic giant branch (AGB) ster genoemd, een rode reuzenster die gelegen is op de asymptotische reuzentak van het Hertzsprung-Russeldiagram. Meer dan 90% van de sterren die net zo zwaar als de zon zijn of iets zwaarder belanden ooit in hun … [Lees meer...]

Eva Laplace wint communicatieprijs voor software die levensloop van ster toont

Promovenda Eva Laplace (Universiteit van Amsterdam) ontvangt de ET Outreach Award van de Koninklijke Hollandsche Maatschappij der Wetenschappen. Ze krijgt de communicatieprijs voor haar project waarmee ze op een intuïtieve manier het leven van een ster in beeld wil brengen. Tot nu toe gebruiken alle … [Lees meer...]

Gaia-gegevens laten zien dat er een gat in het Hertzsprung-Russell diagram zit

Het Hertzsprung-Russell (HR) diagram staat in alle leerboeken van de sterrenkunde, het diagram dat Ejnar Hertzsprung en Henry Norris Russell in 1905 en 1913 onafhankelijk van elkaar ontdekten. Dát beroemde diagram, waarin de lichtkracht van sterren te vinden is tegenover hun kleur (een maat voor hun … [Lees meer...]

De galactische hoofdreeks

Het Hertzsprung-Russell-diagram van sterren kennen we allemaal, tenminste als je een keertje een beetje beginnersboek voor sterrenkunde hebt doorgebladerd. In dat in 1910 door Ejnar Hertzsprung en Henry Norris Russell bedachte HR-diagram worden absolute helderheid (y-as) en temperatuur (x-as) van … [Lees meer...]

Hoe de gele hyperreus HR 8752 de ‘gele evolutionaire leegte’ doorliep

Hij heeft de respectabele leeftijd van 91 jaar, maar aan ophouden met werken lijkt hij nog lang niet te denken: Cornelis (Kees) de Jager. Waar leeftijdgenoten al lang achter de geraniums zitten is hij nog actief met onderzoek aan sterren, met name onze eigen zon. Vandaag verscheen een bericht op … [Lees meer...]

Lezing: Het dynamische Hertzsprung-Russell diagram

Komende vrijdag - 16 december 2011 - is er bij sterrenkundevereniging Christiaan Huygens weer een lezing. Dit keer eentje van drs. Robert de Jong, die zal vertellen over het Herzsprung-Russell diagram of kort gezegd het HDR. Als je niet weet wat het is of hoe het werkt dan deel je alles eerst in … [Lees meer...]

Het H-R diagram van sterrenkundigen

We kennen allemaal het Hertzsprung-Russell-diagram, kortweg het H-R diagram genoemd, waarmee we de evolutie van sterren kunnen volgen. In dat diagram, rond 1910 opgesteld door de sterrenkundigen Ejnar Hertzsprung en Henry Norris Russell, wordt de lichtkracht van sterren afgezet tegen hun kleur en … [Lees meer...]

Handig, zo’n staalkaart van sterkleuren

Sterren zijn er in allerlei kleuren, die afhangen van hun oppervlaktetemperatuur. Hoe heter het oppervlak des te blauwer de kleur en hoe koeler des te roder. Net zoals de kleuren in een kaarsvlam. Vorige week zag ik op de site van Bad Astronomer Phil Plait een illustratie van de kleuren van sterren … [Lees meer...]