19 maart 2024

Webb heeft een equatoriale straalstroom ontdekt in de stratosfeer van Jupiter

Van Jupiter kennen we al heel lang de Grote Rode Vlek en de evenwijdig lopende wolkenbanden. Maar nu is er een nieuw verschijnsel ontdekt in de woeilige atmosfeer van de reuzenplaneet en wel door de Webb ruimtetelescoop. Met Webb's NIRCam (Near-Infrared Camera) werden in juli 2022 foto's van Jupiter … [Lees meer...]

Novae in M87 lijken een gevolg te zijn van de jet vanuit de kern van M87

Het enorme elliptische sterrenstelsel M87 kennen we van z'n straalstroom of jet, die vanuit de kern naar buiten wordt gespuwd (5.000 lichtjaar ver weg), én van zijn centrale superzware zwarte gat M87* (alias Powehi), waarvan men in 2017 met de EHT een foto heeft genomen. Net als andere … [Lees meer...]

Geïsoleerd superzwaar zwart gat ontdekt dat door het heelal zwerft, een spoor van jonge sterren achterlatend

Superzware zwarte gaten van miljoenen of soms zelfs miljarden zonsmassa verwacht je alleen in de centra van sterrenstelsels. Maar hetr superzware zwarte gat dat sterrenkundigen uit Canada, Australië en de VS hebben ontdekt is een heel ander exemplaar, eentje die in z'n eentje dwars door het heelal … [Lees meer...]

Webb legt de uitstoot van moleculair waterstofgas bij jonge sterren vast

Met de Webb ruimtetelescoop zijn sterrenkundigen er in geslaagd om de uitstoot van moleculair waterstofgas door jonge sterren vast te leggen. Het gaat om sterren in het stervormingsgebied genaamd de 'Cosmic Cliffs', gelegen in de cluster van sterren NGC 3324. De ontdekking markeert volgens de … [Lees meer...]

Deeltjes in de jet van een blazar worden versneld door een schokgolf

Sterrenkundigen hebben met behulp van NASA's Imaging X-Ray Polarimetry Explorer (IXPE), een röntgenruimtetelescoop die december vorig jaar werd gelanceerd, ontdekt dat de deeltjes in de jet of straalstroom van een blazar worden versneld door een schokgolf. Blazars zijn sterrenstelsels met een … [Lees meer...]

Voor het eerst is de ‘collimatie’ van de straalstroom/jet van een quasar waargenomen

Sterrenkundigen zijn er in geslaagd om met een netwerk van telescopen voor het eerst de zogeheten 'collimatie' van de straalstroom of jet van een quasar waar te nemen. Collimatie is een bekende term in de kringen van de astrofotografie en het betekent dat een brede bundel van lichtdeeltjes versmald … [Lees meer...]

Laat onafhankelijke analyse van de EHT-gegevens géén ringstructuur bij zwart gat M87* zien?

We kennen allemaal de iconische foto van M87*, het superzware zwarte gat in het elliptische sterrenstelsel M87, gemaakt met de Event Horizon Telescope (EHT) en voor het eerst aan de wereld getoont op 10 april 2019. Hierboven zie je 'm, een foto van de radiostraling afkomstig van het gebied om de … [Lees meer...]

Dankzij hoge contrastbewerking heeft ALMA de jet van quasar 3C273 beter in beeld gebracht

Quasar 3C273 is de meest bekende quasar die er is. Het is de optisch helderst bekende quasar, zelfs amateur-astrofotografen kunnen 'm in beeld brengen, en hij is te vinden in de richting van het sterrenbeeld Maagd. Het is ook de allereerste quasar die ooit ontdekt is. Z'n naam komt van bron 273 … [Lees meer...]

Chandra brengt de stroom materie en antimaterie uitgespuwd door pulsar PSR J2030 scherp in beeld

Hij heet voluit PSR J2030+4415, maar hij wordt kortweg J2030 genoemd, een pulsar die op 1600 lichtjaar afstand staat, gelegen in het Noordelijke sterrenbeeld Zwaan (Cygnus). Met de Chandra ruimtetelescoop van de NASA, die röntgenstraling kan zien, hebben ze J2030 bestudeerd en daaruit hebben ze heel … [Lees meer...]

Sterrenkundigen maken hartfilmpje van zwart gat

Een zwart gat krijgt eerst een brede corona en stoot daarna pas straalstromen uit. Dat blijkt onder andere uit het 'hartfilmpje' dat een internationaal team van sterrenkundigen heeft gemaakt van een zwart gat en een ster die om elkaar heen draaien. Het team, onder leiding van Mariano Méndez van de … [Lees meer...]