19 april 2024

Hubble neemt direct de accretieschijf rondom een zwart gat waar

Met de Hubble ruimtetelescoop is men er in geslaagd om gebruikmakend van de techniek van de zwaartekrachtslenzen voor het eerst de accretieschijf rondom een superzwaar zwart gat in een ver verwijderde quasar waar te nemen. Men heeft zelfs het temperatuursverloop in die schijf kunnen meten. De quasar … [Lees meer...]

Electromagnetische kracht varieert wellicht in het heelal

Van de natuurconstanten wordt verondersteld dat ze - zoals de naam al doet vermoeden - constant zijn, dus altijd en overal in het heelal onveranderlijk. De lichtsnelheid c zou dus hier op aarde 299 792 458 m/s zijn, maar ook in een ver verwijderd sterrenstelsel en ook lang lang geleden. En toch … [Lees meer...]

Waterdamp verraadt hoe sterren ontstaan rond zwart gat in vroege heelal

Een internationaal team onder leiding van de Leidse sterrenkundige Paul van der Werf heeft ontdekt dat zich rond een zwart gat in het jonge heelal een ondoorzichtige schijf van gas en stof bevindt waarin in hoog tempo jonge sterren ontstaan. Het team deed de onverwachte ontdekking bij een … [Lees meer...]

Grootste en verst verwijderde waterreservoir in het heelal ontdekt

Twee teams sterrenkundigen hebben onafhankelijk van elkaar ver weg van de aarde een gigantische hoeveelheid water ontdekt. Het betreft een wolk van enkele honderden lichtjaren groot, vol water dat zich rondom een zwart gat in het centrum van quasar genaamd APM 08279+5255 bevindt en dat 140 biljoen … [Lees meer...]

Quasar op recordafstand ontdekt

Een team van Europese astronomen heeft met behulp van ESO's Very Large Telescope en tal van andere telescopen de tot nu toe verste quasar ontdekt en onderzocht. Dit heldere baken, dat van energie wordt voorzien door een zwart gat dat twee miljard keer zo zwaar is als de zon, is verreweg het … [Lees meer...]

Chandra Deep Field South: vroege heelal bezaait met zwarte gaten

Richt de Chandra röntgen-ruimtetelescoop zes weken lang onafgebroken op één punt aan de zuidelijke sterrenhemel en wat krijg je: de Chandra Deep Field South, de diepste röntgenblik die ooit op het heelal is geworpen. Die CDFS, zoals de afkorting ervan luidt, is vergelijkbaar met hetgeen optische … [Lees meer...]

LOFAR maakte diepere beelden van het heelal dan ooit tevoren

Astronomen hebben met LOFAR dieper het heelal in gekeken dan ooit. Daarmee hebben ze een belangrijke stap gezet in hun zoektocht naar de uiterst zwakke signalen van waterstofgas in het vroege heelal. Deze straling van neutraal waterstofgas komt uit de tijd dat het heelal een factor 10 jonger en … [Lees meer...]

‘Lyman-Alpha bossen’ werpen licht op het vroege heelal

Ze worden Lyman-Alpha bossen genoemd, intergalactische wolken vol waterstofgas die het licht van ver verwijderde quasars absorberen. Uit de waarneming van maar liefst 14.000 quasars, wiens licht - gegenereerd door superzware zwarte gaten in de kernen van sterrenstelsels - door deze 'bossen' werd … [Lees meer...]

Ah, LOFAR’s BlueGene/P supercomputer doet ’t!

De Low Frequency Array (LOFAR) is een hele serie door ASTRON gebouwde kleine radioantennes in Nederland, Duitsland, Frankrijk en Engeland en vorig jaar zomer werd 'ie geopend door Koningin Beatrix. Alle data van die over een gebied van meer dan 1000 km verspreid staande antennes moet in Groningen … [Lees meer...]

Swift vindt de ontbrekende actieve sterrenstelsels

Al jaren geleden ontdekten sterrenkundigen dat de gehele hemel gevuld is met een achtergrond van hoogenergetische röntgenstraling. Al net zo lang vermoeden zij dat deze röntgenachtergrond veroorzaakt wordt door de kernen van actieve sterrenstelsels, waar zich superzware zwarte gaten bevinden. Gevoed … [Lees meer...]