19 maart 2024

Op de zon lijkende ster wordt beetje bij beetje opgevreten door een middelgroot zwart gat

Sterrenkundigen hebben in het centrum van het sterrenstelsel genaamd 2MASX J02301709+2836050 (kortweg J0230), gelegen op zo'n 500 miljoen lichtjaar afstand van de aarde, een zwaar zwart gat ontdekt waar zich een op de zon lijkende ster bindt, die beetje bij beetje door het zwarte gat wordt … [Lees meer...]

Voor het eerst is instabiliteit waargenomen in een accretieschijf rondom een neutronenster

Een internationaal team van sterrenkundigen dat onder leiding stond van de Nederlander Jakob van den Eijnden (Universiteit van Oxford, VK) is er voor het eerst in geslaagd om bij een röntgendubbelster, waarvan één van de componenten een neutronenster is, een zogeheten dynamische instabiliteit in de … [Lees meer...]

Mogelijk dat sommige korte en lange gammaflitsen dezelfde bron hebben

Sinds 1967 worden gammaflitsen waargenomen aan de hemel, kortdurende uitbarstingen van hoogenergetische gammastraling. Er zijn er sindsdien al meer dan 7.000 waargenomen en er worden twee grosso modo soorten gammaflitsen (Engels: gamma ray bursts, GRB's) onderscheiden: Korte gammaflitsen … [Lees meer...]

Zwart gat in centrum Melkweg ook op lange termijn wispelturig

Het zwarte gat in het centrum van onze Melkweg flikkert niet alleen van dag tot dag onregelmatig, maar ook op de lange termijn. Dat blijkt uit een analyse van vijftien jaar aan gegevens door een internationaal team van onderzoekers onder leiding van Alexis Andres uit El Salvador. Andres startte zijn … [Lees meer...]

Chandra en Swift brengen röntgen-lichtechto’s rondom zwart gat V404 Cygni in beeld

Sterrenkundigen zijn er in geslaagd om met de Chandra ruimtetelescoop en het Neil Gehrels Swift Observatorium - beiden in de ruimte zwevend en turend in het röntgengebied van het elektromagnetische spectrum, ringen te detecteren rondom V404 Cygni, een dubbelstersysteem in het sterrenbeeld Zwaan, op … [Lees meer...]

Mogelijk is voor het eerst de vorming van een magnetar waargenomen

Het was een fenomenaal krachtige explosie, die in mei 2020 als eerste door NASA's Neil Gehrels Swift Observatorium in de ruimte werd waargenomen. Toen gammaflitser en kilonova GRB 200522A explodeerde kwam er in een halve seconde meer energie vrij dan de zon in z'n gehele leven, dat zo'n tien miljard … [Lees meer...]

XMM-Newton detecteert jongste babypulsar ooit ontdekt

Sterrenkundigen hebben met ESA’s XMM-Newton, een ruimtetelescoop die röntgenstraling kan detecteren, de jongste pulsar ooit gezien – het overblijfsel van een ooit massieve ster die ook een ‘magnetar’ is, met een magnetisch veld dat zo’n 70 quadriljoen keer sterker is dan dat van de aarde. Het gaat … [Lees meer...]

Sterrenkundigen hebben gammaflits met de hoogste energie ooit gemeten waargenomen

Op 14 januari 2019 werd door sterrenkundigen (waaronder Andrew Levan, Radboud Universiteit) een gammaflits waargenomen met de hoogste energie die ooit bij zo'n object is waargenomen. Gammaflitsen of gamma-ray bursts (GRB's) zijn heftige uitbarsting van hoogenergetische gammastraling, die in twee … [Lees meer...]

Eerste detectie van gepolariseerde radiogolven uit GRB 190114C werpt licht op instortende sterren

Op 14 januari j.l. werd het eerste gepolariseerd licht waargenomen uit een gammastraaluitbarsting GRB 190114C in de richting van het sterrenbeeld Fornax, dat op zeven miljard lichtjaar van ons verwijderd is. Het licht werd ontdekt door NASA's Swift-satelliet. Daaropvolgend onderzoek door de … [Lees meer...]

Zwart gat ASASSN-14li draait eens per 131 seconden om z’n as

Impressie van een roterend zwart gat. Credit: NASA/CXC/M.Weiss;Sterrenkundigen zijn er in geslaagd om met twee röntgentelescopen in de ruimte - de Amerikaanse Chandra en de Europese XMM-Newton ruimtetelescopen - én met de all-round Neil Gehrels Swift ruimtetelescoop de 'spin' van een zwart gat te … [Lees meer...]