25 april 2024

SRON-astronomen bevestigen uitgebreide atmosfeer op accretieschijf röntgendubbelster

Astronomen gebruiken sterverduisteringen om de atmosfeer te bestuderen van accretieschijven rond compacte sterren. SRON-onderzoekers hebben deze methode toegepast op röntgendubbelsterren met lage massa. Ze vinden een dikkere atmosfeer dan voorspeld en onderscheiden twee verschillende gascomponenten. … [Lees meer...]

Kosmologische parameters beter bepaald door XMM-Newton’s XXL Survey

Door röntgenonderzoek aan 365 clusters van sterrenstelsels én 26.000 'Active Galactic Nuclei' (AGN), de kernen van sterrenstelsels waar zich zeer actieve superzware zwarte gaten bevinden, heeft de Europese XMM-Newton röntgensatelliet informatie verzameld over de kosmologische parameters. Met die … [Lees meer...]

XMM-Newton vindt vermist intergalactisch materiaal 

Astronomen van onder meer SRON en de Sterrewacht Leiden hebben met ESA’s ruimtetelescoop XMM-Newton gas gevonden dat een van de puzzelstukjes vormt om de totale hoeveelheid ‘normale’ materie in het heelal in kaart te brengen. Het onderzoek wordt 21 juni gepubliceerd in Nature. Het heelal bestaat … [Lees meer...]

Zomergalerij: de volgorde van XMM-Newton

Het lijken twee verweven kluwen blauwgekleurde wol. Maar dat is het zoals je zult begrijpen niet. Het zijn welgeteld 2214 'volgsporen', welke de in 1999 gelanceerde Europese röntgensatelliet XMM-Newton in de periode tussen augustus 2001 en december 2014 aan de hemel heeft afgelegd. De … [Lees meer...]

Zagen we nou materie direct naar een superzwaar zwart gat vallen?

Een relatief dichtbij gelegen actief melkwegstelsel heeft flarden van processen in zijn binnenste kern laten zien. Die flarden geven astronomen nieuwe hints over wat er gebeurt bij superzware zwarte gaten, die behoren tot de meest exotische en tegelijk fundamentele objecten in het universum. … [Lees meer...]

Ultrasnelle winden van gas rondom superzwaar zwart gat vertonen snelle veranderingen

Gebruikmakend van ESA’s XMM-Newton en NASA’s NuStar röntgen-ruimtetelescopen hebben sterrenkundigen waargenomen dat de ultrasnelle winden van gas rondom het superzware zwarte gat, gelegen in de kern van het actieve sterrenstelsel IRAS 13224–3809, snelle veranderingen vertonen. Dergelijke winden … [Lees meer...]

Astronomen vinden recordbrekende pulsar

Met behulp van het XMM-Newton ruimte-observatorium hebben Europese sterrenkundigen een pulsar aangetroffen op een recordafstand. De pulsar bevindt zich op een afstand van maar liefst 50 miljoen lichtjaar en blijkt bovendien een duizend keer hogere helderheid te hebben dan mogelijk werd geacht bij … [Lees meer...]

XJ1500+0154: een tien jaar durende vreetbui van een superzwaar zwart gat

Hij staat te boek als XJ1500+0154, een röntgenbron die voor het eerst werd opgemerkt op 23 juli 2005 door de Europese XMM-Newton röntgensatelliet. Sinds die tijd groeide de lichtkracht van de bron en die bereikte een hoogtepunt op 5 juni 2008, toen een collega-satelliet van XMM-Newton er naar keek, … [Lees meer...]

Tot zes miljoen jaar geleden was het Melkwegstelsel ook een quasar

Onderzoek door een team van sterrenkundigen van het Harvard-Smithsonian Center for Astrophysics (CfA) onder leiding van Fabrizio Nicastro heeft laten zien dat ons eigen Melkwegstelsel tot zo'n zes miljoen jaar geleden heel wat actiever was en dat het centrale zwarte gat zoveel straling produceerde … [Lees meer...]

Röntgenecho’s waargenomen van superzwaar zwart gat dat complete ster verorbert

We hebben 'm al enkele keren eerder op de Astroblogs voorbij zien komen, de röntgenuitbarsting genaamd Swift J1644+57. De Amerikaanse Swift-satelliet had die uitbarsting op 28 mei 2011 gedetecteerd, nu al weer ruim vijf jaar geleden, en toen we er in 2011 over schreven wist men al dat het ging om … [Lees meer...]