29 maart 2024

Amateurs ontdekken voor ’t eerst exoplaneet

Impressie van de planeet XO-1b die langs de ster XO-1 trekt

Credit: NASA, ESA and G. Bacon (STScI)

Een internationaal team van professionele en amateur-sterrenkundigen is er in geslaagd om met eenvoudige instrumenten een planeet te ontdekken bij een ster op een afstand van 600 lichtjaren. Het team, dat onder leiding staat van Peter McCullough van het Space Telescope Science Institute in Baltimore (VS), telt vier amateurs uit Noord-Amerika en Europa. Met behulp van de zogenaamde XO-telescoop, welke bestaat uit twee 200 mm-telelenzen, en die van afstand bestuurbaar is, heeft McCullough’s team de exoplaneet ontdekt. De methode die gehanteerd werd om de planeet te ontdekken was de zogenaamde ’transitie-methode’. Hierbij wordt van vele sterren het licht in de gaten gehouden en wordt gekeken of er niet een dipje in de lichtsterkte plaatsvind. Als een donkere planeet namelijk voorbij het steroppervlak trekt, in de kijkrichting van de Aarde, dan zal de lichtsterkte van de ster iets afnemen. In het sterrenbeeld Noorderkroon (Corona Borealis) zag het team op deze wijze de ster XO-1 twee procent in helderheid afnemen. Nader onderzoek bracht ‘aan het licht’ (what’s in a name) dat het gaat om een Jupiter-achtige planeet die in vier dagen tijd een baantje om de ster draait. De planeet werd door het team XO-1b genoemd. Van de inmiddels 180 bekende exploplaneten is dit de tiende die met de transitie-methode is ontdekt en het is de allereerste die mede met behulp van amateurs is ontdekt.
We zijn de laatste tijd als amateur-sterrenkundigen aardig op dreef:

  • In het kader van de Academische Jaarprijs heeft het team van de Universiteit van Amsterdam het plan om gammastralers waar te nemen met behulp van amateur-astronomen. Let op: 1 juni a.s. vindt de bekendmaking plaats van de Academische Jaarprijs, € 100.000,- groot.
  • met behulp van webcams kunnen amateur-astronomen al plaatjes schieten die beter zijn dan wat enkele jaren terug door professionele telescopen werd geproduceerd. Afgelopen vrijdag liet John Sussenbach daar in zijn voordracht voor Christiaan Huygens voorbeelden van zien.
  • Nu dus de ontdekking van een exoplaneet door een team waar ook amateurs deel van uitmaken.

So, what’s next? Waartoe zijn amateur-sterrenkundigen nog meer in staat? Roept u maar! Bron: Hubblesite.

Share

Speak Your Mind

*