Meestal zijn astronomische ontdekkingen van de categorie: steeds sneller, steeds zwaarder, steeds verder weg. Maar dit keer een ontdekking de andere kant uit: in het midden van supernova-restant RCW103 (zie afbeelding) heeft een Italiaans team van astronomen een neutronenster ontdekt met een rotatiesnelheid van 1 omwenteling per 6,7 uur. Voor een neutronenster met een geschatte leeftijd van ongeveer 2.000 jaar (welke leeftijd verkregen werd door de uitdijing van de nevel te meten en dan terug te rekenen) is die rotatiesnelheid enkele tienduizenden keren langzamer dan andere neutronensterren met dezelfde leeftijd. Met behulp van ESA’s XMM-Newton röntgensatelliet deed het team van het Istituto Nazionale di Astrofisica (INAF) in Milaan (Italië) onderzoek aan de centrale ster van RCW103 en na een 24,5 uur durende waarneming ontdekten ze de cyclische variatie in de röntgen-straling van de ster. De neutronenster heeft de naam 1E161348-5055 (ik heb al eerder gezegd dat dat soort namen verboden moeten worden, maar de Italianen hebben gelukkig dezelfde mening en spreken daarom gemakshalve van 1E) en die blijkt nu recordhouder van langzaamst draaiende neutronenster. Er zijn twee theorieën hoe het object tot de waargenomen rotatie kan zijn gekomen:
het is een zogenaamde magnetar, een speciaal type neutronenster met een sterk magnetisch veld; Er zijn al meer magnetars waargenomen, maar de vraag is of een magnetisch veld in staat is om in 2.000 jaar de rotatie van de neutronenster te vertragen. Het zou kunnen dat een omringende schijf van overgebleven materiaal na de supernova-explosie rondom 1E circuleert en meehelpt om de rotatie te vertragen.
of er is sprake van een binair systeem met een neutronenster en een begeleidende lage massa-ster. Maar in dat geval is het waargenomen binaire röntgensysteem weer erg jong. Er zijn andere binaire systemen met neutronensterren ontdekt, waarin röntgenemissie plaatsvindt, maar die systemen zijn miljoenen jaren oud.
Kortom, 1E is een zeer bijzonder systeem en dat verdient de komende tijd meer aandacht. Maar ik neem aan dat het team onder leiding van Patrizia Caraveo komend weekend eerst wat anders gaat doen: de strijd bekijken tussen de Azzuri en les Bleus. Als de Azzuri winnen is het maandag feestvieren, dan horen wat de rechter te zeggen heeft over het Italiaanse omkoopschandaal. En dan dinsdag weer aan de slag om verder te gaan met 1E161348-5055, eh.. sorry 1E. Bron: ESA.
