29 maart 2024

Voorspelling voor neutronensterbeving: maandag a.s. 21.00 uur

Impressie van een beving in de korst van een neutronenster, geïllustreerd door Darlene McElroy

Impressie van een beving in de korst van een neutronenster. Credit: Darlene McElroy/LANL

Komende maandag (7 augustus) zal er om 21.00 uur Nederlandse tijd een beving plaatsvinden die een biljard maal sterker (dat is magnitude 18 op de schaal van Richter!) zal zijn dan de aardbeving die de Tsunami in Atjeh veroorzaakte. Tenminste, zo luidt de voorspelling van de astronoom John Middleditch en z’n collega’s. En over de lokatie hoeven we ons ook niet ongerust te maken, want alles gaat zich afspelen op de neutronenster PSR J0537-6910, 170.000 lichtjaren van ons vandaan verwijderd in de Grote Magelhaense Wolk. Middleditch c.s. baseren zich op waarnemingen aan de neutronenster van de afgelopen zeven jaren met de Rossi X-ray Timing Explorer, een satelliet waarmee men röntgenpulsars onderzoekt. In die periode nam de rotatie van de neutronenster geleidelijk af. PSR J0537-6910 draait ongeveer 62 keer per seconde om z’n as. De neutronenster, die 24 km in diameter is, is het overblijfsel van een supernova-explosie die zo’n 4.000 tot 5.000 jaar geleden plaatsvond. De astronomen namen in die zeven jaren 22 kortstondige versnellingen waar van de rotatiesnelheid, glitches genaamd. Deze hangen samen met de opbouw van een neutronenster. Het binnenste is supervloeibaar (fluïde neutronen die zeer dicht opeengestapeld zijn) en daar zit een dunne korst omheen. De korst wordt geleidelijk afgeremd door de electromagnetische wisselwerking met z’n omgeving, terwijl het inwendige stug door blijft draaien. Af en toe krijg je een koppeling tussen de korst en het inwendige en de korst wordt dan eventjes hevig meegesleurd. Dat is dan een glitch of beving. Op grond van het verband dat men heeft waargenomen tussen de tijdelijke toename van de rotatiesnelheid tijdens de bevingen en de tijd die verstrijkt tot de volgende beving heeft Middleditch een voorspelling gemaakt. Zijn team publiceert daar binnenkort over in het vakblad Astrophysical journal. Wie niet kan wachten tot dat blad bij de sigarenboer in het schap ligt (en die mensen kunnen héél lang wachten) die kan het artikel ook hier lezen. Wel jammer dat die Grote Magelhaense wolk niet in Europa zichtbaar is, anders hadden we allemaal maandagavond naar boven kunnen turen om een neutronensterbeving te bekijken;-)) Nou ja, wees verzekerd, de talloze röntgensatellieten die om de Aarde cirkelen zullen wel kijken. Bron: NRC Handelsblad, 3 augustus 2006

Share

Speak Your Mind

*