Lot van Pluto ligt in Praag

Morgen, 14 augustus, wordt in Praag de 26e algemene bijeenkomst geopend van de International Astronomical Union (IAU). Deze zal duren tot en met 25 augustus. Op de bijeenkomst zal één te bespreken onderwerp de volle aandacht krijgen: het bepalen van de definitie van het begrip planeet. Sinds de instelling van de IAU in 1919 als arbiter voor de nomenclatuur (naamgeving) van planeten en andere objecten in het zonnestelsel is er nooit een nauwkeurige definitie opgesteld voor planeten. De laatst ontdekte planeet is Pluto, op 18 februari 1930 opgespoord door de Amerikaan Clyde Tombaugh. Tot enkele jaren terug leek daarmee het zonnestelsel vrij helder gedefinieerd: er is één centrale ster, de Zon, en daar draaien keurig negen planeten omheen. En dat was het plaatje dat we allemaal op school hebben geleerd. Dat Pluto na de gasreuzen Jupiter, Saturnus, Uranus en Neptunus weer rotsachtig en erg klein was leek niemand echt te deren. Maar in de jaren negentig werden er plotseling objecten ontdekt buiten de baan van Pluto die erg veel op die koude, versteende en kleine planeet leken. Allemaal objecten die behoren tot de zogenaamde Kuipergordel. En daarmee begon er een discussie over de vraag of Pluto nou wel of niet tot de planeten moet worden gerekend. Sinds die tijd zijn er twee kampen:

• Ja, Pluto was, is en zal altijd een planeet blijven. De definitie moet hierop worden aangepast. Konsekwentie is wel dat er dan nog een hele zwik planeten bij zullen komen, want al die recentelijk ontdekte Kuipergordel-objecten voldoen dan ook aan de definitie;
• Nee, Pluto is geen planeet. Pluto zal tot de Kuipergordel-objecten moeten worden gerekend en dat zijn geen planeten. Pluto valt dus af als planeet en dan zijn er nog maar acht planeten.

Op dinsdag 22 augustus zal de IAU van 12.45 tot 13.45 uur spreken over een concept-resolutie waarin de definitie van een planeet zal worden besproken. Maar zoals het met alle resoluties gaat (het lijkt de VN wel over de Israel-Hezbollah resolutie) is zo’n resolutie niet op louter wetenschappelijke argumenten gebaseerd. Er komt ook politiek aan te pas. Zo is de VS er waarschijnlijk op uit om Pluto planeet te laten blijven omdat Pluto door een Amerikaan is ontdekt (het is ook de enige planeet door een Amerikaan ontdekt). Afijn, het duurt dus nog ruim een week voordat we weten hoe het met Pluto verder gaat. Wel weten we op dit moment één ding zeker: de schoolboeken kunnen herschreven worden, want welke kant het muntje ook valt, we zullen nooit meer negen planeten hebben. Bron: IAU.