28 maart 2024

Voor het eerst sterrenvampiers waargenomen

Zuurstof- en koolstofabundanties in 47 Tucanae. Credit: ESO

Sterrenkundigen hebben mogelijk voor het eerst een vorm van stellair vampirisme waargenomen bij sterren in de bolvormige sterrenhoop 47 Tucanae. Met behulp van de Very Large Telescope (VLT) van de European Southern Observatory (ESO) werden in de bolhoop hete, heldere en schijnbaar jonge sterren ontdekt met minder koolstof en zuurstof in hun binnenste dan andere sterren van de bolhoop. Dit duidt erop dat deze sterren andere sterren in de buurt langzaam hebben leeggezogen en zodoende hun eigen chemische samenstelling hebben gewijzigd. Het draait in de waarnemingen in 47 Tucanae om de zogenaamde “blue straggler”-sterren, d.w.z. jonge sterren in oude sterrijke omgevingen. Bolhopen zoals 47 Tucanae zijn op zichzelf zeer oud, vele miljarden jaren. Hoe de blue stragglers daarbinnen precies ontstaan is niet bekend, maar waarschijnlijk zijn ze een gevolg van stellaire botsingen of het leegzuigen van de ene ster door de andere ster. In 47 Tucanae werden door Francesco Ferraro en zijn team, van het sterrenkundige departement van de Universiteit van Bologna (Italië), 43 blue stragglers geobserveerd. Bij zes daarvan werd minder koolstof en zuurstof gemeten, hetgeen er op wijst dat materiaal op het oppervlak van deze sterren afkomstig is uit het binnenste van andere sterren.  In de figuur hierboven, waarin de anomalie (afwijking) van de hoeveelheid koolstof en zuurstof is aangegeven, zijn de zes afwijkende blue stragglers met de rode vierkanten aangegeven.

Blue stragglers in 47 Tucanae. Credit: R. Saffer (Villanova University), D. Zurek (STScI) and NASA

De andere 37 blue stragglers zijn de witte cirkels in het diagram en de gele vlek is een gebied van eerder waargenomen sterren in 47 Tucanae. In de kern van bolhopen zoals 47 Tucanae is de sterdichtheid enorm: er komen binnen een gebied van een kubieke lichtjaar zo’n 4000 sterren voor. Geen wonder dat er massaoverdracht plaatsvindt zoals bij de zes blue stragglers. Bron: ESO.

Astroblog-dienstmededelingen Zo en dan nu nog even wat dienstmededelingen ten slotte. Ten eerste werkt het archief weer naar behoren. Wie nu dus op bijvoorbeeld juli 2006 klikt die krijgt alle astroblogs van die snikhete maand te zien. Oorzaak van de tijdelijke storing was een uplink naar de host, die ergens een tikfout bevatte. Kan gebeuren zullen we maar zeggen. Ook heb ik al weer een poosje een zoekmachine op de site, Picosearch. Ik had er eerder al eentje van google, maar die vond ik niet goed. Nu dus Picosearch. Probeer ’t maar eens. Nadeel van Picosearch is dat deze in de free edition slechts 250 pagina’s kan indexeren en ik nu al tegen de 230 pagina’s heb. Nog even dus en ik zit aan de limiet en dan moet ik of naar de betaalde versie overgaan 🙁 of een andere zoekmachine zoeken. Of een sponsor zoeken. Ha, wie meldt zich aan!

 

Share

Speak Your Mind

*