Stardust geeft beter inzicht in ontstaan zonnestelsel

Onderzoekers hebben deze week in de online-versie van het Amerikaanse wetenschappelijke blad Science (Science Express genaamd) de eerste resultaten gepubliceerd van analyses van stof van de komeet Wild 2 dat door de ruimtesonde Stardust naar de Aarde is gebracht. De Stardust-missie had als doel om door de staart van die komeet te vliegen en dan materiaal in te vangen dat in een speciale aerogel werd gevangen. Op 2 januari 2004 gebeurde dat ook en met succes. Op een afstand van 234 km vloog Stardust lang de kern van de komeet (zie afbeelding voor een stereogram daarvan) en door de kern uitgestoten deeltjes werden door de ‘stofvanger’ gegrepen. Januari van dit jaar kwam de sonde per satelliet terug op Aarde en de ingevangen monsters werden direct naar laboratoria verspreid over de hele wereld gebracht. Stardust zelf ging naar een clean room in het Johnson Space Center in Houston. Zie m’n Astroblog van 23 januari 2006 daarover.

De eerste resultaten geven een opmerkelijk beeld van het vroege zonnestelsel. Tot nu toe werd gedacht dat kometen in de buitenste koude regionen van het proto-zonnestelsel ontstonden en dat die regionen niet in kontakt stonden met de hetere binnenste gedeelten. Maar in de kometenstof van Wild-2 werden ook mineralen ontdekt zoals forsteriet en enstatiet, die alleen bij hogere temperaturen kunnen zijn gevormd. In één stofdeeltje werd zelfs materiaal ontdekt dat alleen ontstaan kan zijn bij temperaturen hoger dan 1100 graden Celcius en dat kan alleen voorkomen binnen de baan van Mercurius. Volgens de onderzoekers is tot tien procent van de kometenmaterie afkomstig uit de omgeving van de zon. Dit betekent dat er een soort van menging moet hebben plaatsgevonden van materiaal in de verschillende zones rondom de protozon. Dit komt overeen met de voorspelling van de Amerikaanse astronoom Frank Shu, die in 2001 zei dat er door een zogenaamde ‘röntgenwind’ deeltjes uit het gebied dicht bij de protozon naar buiten kunnen worden weggeblazen. Die deeltjes zouden vervolgens terecht kunnen komen in de buitenste schijf van het zonnestelsel-in-wording, waar de kometen zijn ontstaan. Deze ideeën zijn op hun beurt weer nuttig voor de modellen die proberen om het ontstaan van de planeten om de zon na te bootsen. Wordt vervolgd. Bron: NRC-handelsblad, 16 december 2006 + Stardust/JPL.