28 maart 2024

Jong meervoudig stersysteem in detail waargenomen

Meervoudig systeem l1551_irs_5_485

Credit: Jeremy Lim en Shigehisa Takakuwa

Met behulp van de Very Large Array (VLA) radio telescoop van het National Science Foundation zijn twee sterrenkundigen er in geslaagd om met ongeëvenaarde details een jong meervoudig stersysteem te fotograferen. Het gaat om L1551 IRS5, een systeem op 450 lichtjaar afstand in het sterrenbeeld Stier (Taurus). L1551 IRS5 werd pas in 1976 ontdekt, omdat het door gas- en stof verduisterd wordt voor optische telescopen. In 1998 was het systeem al door de VLA in beeld gebracht en dat toonde twee jonge sterren aan. Onlangs is door twee sterrenkundigen, te weten Jeremy Lim en Shigehisa Takakuwa (de eerste uit Taiwan en de tweede uit Japan), de VLA geupgrade en dat heeft het vermogen vergroot. De nieuwe waarnemingen aan L1551 IRS5 laten zien dat er nog een derde ster in het systeem zit. Voor het ontstaan van meervoudige stersystemen zijn twee modellen door theoretici bedacht: de ene zegt dat dergelijke systemen beginnen met een grote ‘moederschijf’, die vervolgens fragmenteert in afzonderlijke schijven om de stercomponenten van het systeem. Het andere model zegt dat de stercomponenten eerst geheel apart ontstaan met een eigen schijf en dat die vervolgens op elkaar gravitationeel gaan reageren en bijeenkomen. De waarnemingen van Lim en Takakuwa worden een ‘smoking gun’ (levend bewijs zouden wij zeggen) voor het fragmentatiemodel van meervoudige stersystemen. Probleem is alleen dat de derde ster iets afwijkt qua uitlijning van de andere twee sterren. Misschien is er zelfs een combinatie van de twee modellen aan de hand, want de eerste twee sterren zouden uit één moederschijf ontstaan zijn, maar de derde ster zou ook ‘ingevangen’ kunnen zijn. Ik kom in het bronbericht die mogelijkheid van een mix van de twee modellen niet tegen, maar mijn gezond verstand zegt dat zo’n mix toch moet kunnen. Nietwaar? Zo, en nou ga ik de rollade es bruinbakken 😉 Bron: Astronomy.com.

Share

Speak Your Mind

*