29 maart 2024

Nieuws van de AAS

NGC 602 in de kleine Magelhaense Wolk

Credit: NASA, ESA and the Hubble Heritage Team (STScI/AURA)-ESA/Hubble Collaboration

Zo rond de kerstdagen leek het alsof de astrowereld in een soort van winterslaap verkeerde en was er dagenlang weinig nieuws te melden. Maar nu afgelopen week de American Astronomical Society haar 209e bijeenkomst heeft gehouden, die vandaag haar slotdag meemaakte, wordt de ene na de andere ontdekking bekendgemaakt. De ene keer is het de eerste driedimensionale kaart van donkere materie in het heelal, de andere keer zijn het drie quasars die vlak bij elkaar staan. Iedere dag op de AAS-meeting, die op 5 januari j.l. begon, was het weer raak met interessante presentaties. Mmmmm, misschien moet ik ook maar eens bij de volgende bijeenkomst zijn. Wanneer is ‘ie?De laatste paar dagen waren er vooral mooie plaatjes die het nieuws haalden. Zo was er afgelopen maandag een lezing genaamd Star Formation in the Small Magellanic Cloud: the young star cluster NGC 602 door Antonella Nota. De sterrenhoop NGC 602 ligt in de Kleine Magelhaense Wolk, zo’n 200.000 lichtjaar van ons verwijderd en hier in Nederland helaas niet te zien. De foto is al in juli 2004 door de Advanced Camera for Surveys (ACS) van de Hubble ruimtetelescoop genomen, maar nu pas worden meer details van de stercluster bekend. Het blijkt uit onderzoek van Nota en z’n team dat de jonge sterren in NGC 602 veel hoge energiestraling uitzenden en dat deze straling de omringende nevels van binnen uit weg eroderen. Echt een mooie foto van Hubble.

De adelaarsnevel gefotografeerd door Hubble (boven) en Spitzer (onder)

Credit: NASA/JPL-Caltech/N. Flagey (IAS/SSC) & A. Noriega-Crespo (SSC/Caltech)

Over mooie foto’s gesproken. Iedereen kent uiteraard die beroemde foto van de Adelaarsnevel (Messier 16) van Hubble. De foto is uit 1995, maar hij is van een tijdloze schoonheid. Centraal in die foto’s zijn de “Pillars of Creation“, een drietal gaszuilen die omhoog lijken te schieten. Deze week werd op de AAS-bijeenkomst een foto van de Spitzer ruimtetelescoop gepresenteerd van de Adelaarsnevel (zie afbeelding van beide beauties). Het blijkt dat de gasnevel vol zit met zware sterren die op het punt staan om als supernovae te exploderen. Sterker nog: eentje is al geëxplodeerd! Onderzoek van onder andere Nicolas Flagey (Institut d’Astrophysique Spatiale in Frankrijk) laat namelijk zien dat er zo’n 6.000 jaar geleden een supernova in M16 moet zijn geweest (in sterrenkundige termen is die 6.000 jaar een schijntje). De schokgolf die daarbij is ontstaan moet de gaszuilen die Hubble heeft gefotografeerd volledig wegvagen. Maar hoe kan het dan dat we die gaszuilen nog zien? Heel eenvoudig: de Adelaarsnevel staat op een afstand van 7.000 lichtjaar! Het effect van de schokgolven op de gaszuilen zullen we dus pas over 1.000 jaar meemaken. De komende 50 generaties (uitgaande van 5 generaties per eeuw) kunnen nog ‘live’ genieten van de Adelaarsnevel en daarna is het over en uit en moet men teren op de Hubble-archieven (of wat er dan in 3007 aan instrumenten in de lucht hangt). De supernova zelf moet zo’n 1.000 tot 2.000 jaar geleden op Aarde te zien geweest zijn, maar die schokgolven gaat wat langzamer dan het licht, dus dat is de reden dat de effecten van de schokgolven wat langer op zich laten wachten. Bron: Spitzer. [eh.. even wat anders: ik heb gisteren WordPress, de motor achter de Astroblogs, geupgrade van 2.0.5 naar 2.06. Is op zich goed gegaan, maar ik merk nu dat in m’n edit-mode er diverse knoppen ontbreken, waaronder de link-knop. Dus die link naar de Spitzer-website houden jullie nog even te goed. Ik merk ook dat in deze edit-mode het lettertype heel anders is. Ik ben benieuwd hoe dat er uiteindelijk op de site uit komt te zien. Ik moet kennelijk nog wat fine-tunen).

Share

Speak Your Mind

*