28 maart 2024

20e verjaardag van supernova 1987A

Hubblefoto van SN 1987A

Credit: NASA, ESA, P. CHALLIS AND R. KIRSHNER (HARVARD-SMITHSONIAN CENTER FOR ASTROPHYSICS)

Vandaag is het precies twintig jaar geleden dat in de Grote Magelhaense Wolk een supernova verscheen. Het was de helderste supernova sinds de uitvinding van de telescoop, dus zo’n 400 jaar. Feitelijk barstte de ster niet twintig jaar geleden uit haar voegen, maar 163.000 jaar geleden, want dat is de afstand in lichtjaren van de ster. Gedurende enkele maanden blies upernova 1987A, zoals hij genoemd wordt, in z’n eentje een energie uit die 100 miljoen zonnen produceren. Voor sterrenkundigen was SN 1987A een dankbaar object vanwege z’n relatieve nabijheid. Drie jaar na de explosie werd de Hubble ruimtetelescoop gelanceerd en die begon direct de restanten van de supernova in beeld te brengen. Het daarop volgende onderzoek aan SN 1987A leverde enkele opmerkelijke resultaten op:

  • de oplichtende ring rond de supernova is inmiddels een lichtjaar in diameter (zie foto hierboven). De ring was er al zo’n 20.000 jaar voordat de supernova explodeerde! De röntgenstraling van de supernova doet het gas in de ring oplichten.
  • buiten de ring zijn nog twee andere schillen ontdekt van gas.
  • bij de ontplofte ster is een halterachtige structuur ontdekt die 1/10e lichtjaar groot is. Het zijn in feite twee wolken van gas die ieder een kant uitvliegen met een snelheid van zo’n 30 miljoen km per uur.
  • de scholkgolf van de supernova breidt zich uit door de centrale ring om de ontplofte ster heen en doet deze als een soort van parelsnoer verlichten.

Wat er van de ster precies is overgebleven is op dit moment nog niet bekend. Het zou een neutronenster of een zwart gat kunnen zijn. Door de gaswolken eromheen wordt het centrale restant verhuld om goed te kunnen zien. Met de James Webb Space Telescope, de opvolger van de Hubble die voor lancering in 2013 gepland staat, hoopt men het overblijfsel te kunnen zien. De foto hierboven is december 2006 genomen met de Advanced Camera for Surveys (ACS) aan boord van Hubble. Toen ‘ie het dus nog deed. Bron: Hubble.

Zo en dan nu even wat riool-astronomie: lezers van de Metro, Spits, Privé, Weekend en andere vakbladen zullen weten dat de alombekende Britney Spears haar hoofd deze week heeft kaalgeschoren. Geen idee waarom, misschien om beter te kunnen afkicken. Maar fotografen van madam Spears hebben iets opmerkelijks ontdekt. Zie het bijgaande krantenartikel 🙂 . Bron: Sfgate.com (en getipt door de Bad Astronomy Blog).

De problemen met m’n internetverbinding zijn inmiddels weer verholpen. Geloof het of niet, maar het had te maken met m’n televisie. Op de slaapkamer heb ik zo’n kleine TV staan en die staat via zo’n draadloos apparaatje in kontakt met de TV beneden. Gaat via 2,4 Ghz en da’s ook de frequentie waarmee m’n draadloze router/modem werkt. Kennelijk zaten ze beiden op hetzelfde kanaal en dat stoorde. Toen ik die TV-zender op een ander kanaal zette was de storing voorbij 🙂 .

Share

Comments

  1. van de graaf arie zegt

    SN1987A
    neutrino s:
    deze nemen bij hun start een geweldige temperatuur mee,
    waar geven ze deze aan af? waar en wanneer?
    want wanneer ze onze aarde bereikten , zullen ze deze
    niet meer bijzich gehad hebben , of toch ?
    met veel dank bijvoorbaat, AVDG

  2. van de graaf arie zegt

    SN1987A
    neutrino s:
    deze nemen bij hun start een geweldige temperatuur mee,
    waar geven ze deze aan af? waar en wanneer?
    want wanneer ze onze aarde bereikten , zullen ze deze
    niet meer bijzich gehad hebben , of toch ?
    met veel dank bijvoorbaat, AVDG

  3. Hallo Arie.

    Volgens schattingen hebben bij SN 1987A 10^58 neutrino's zo'n 10^46 joules aan energie meegenomen. Ze nemen dus energie mee, geen temperatuur. Die dragen ze bij zich tot ze ergens tegenaan botsen. In totaal zijn 24 van die 10^46 neutrino's gedetecteerd op Aarde. Zie http://en.wikipedia.org/wiki/SN_1987A#Neutrino_em… voor meer details daarover.

    Andere Arie 🙂

Speak Your Mind

*