29 maart 2024

Zeer langdurige gammaflitser ontdekt

De magnetar straalt twee bundels uit

Credit: Aurore Simonnet SSU NASA E/PO

Het onderwerp gammaflitsers is in de Astroblogs al regelmatig aan de orde gekomen en daarin kwam naar voren dat er twee typen van gammaflitsers zijn: de snelle flitsers (periode zeer kort, maximaal 1 seconde) en de langzame flitsers (periode tientallen seconden tot enkele minuten). Na deze kortstondige explosie van hoogenergetische gammastraling is er nog een nagloei die enkele dagen duurt en daarna is er niets meer van te zien. Maar sterrenkundigen hebben nu een gammaflitser waargenomen, getooid met de poëtische naam GRB 060729, die zeer fel was in helderheid en een nagloei kende van maar liefst enkele maanden! GRB 060729 werd op 29 juli 2006 met de gamma-satelliet Swift van de NASA ontdekt. In eerste instantie werd de gammaflits ontdekt met de Burst Alert Telescope (BAT) aan boord van Swift. 124 seconden later werd het signaal ook waargenomen door de X-ray Telescope (XRT), ook onderdeel van de Swift. En dat instrument kon de nagloei in röntgenlicht tot november 2006 waarnemen, meer dan 125 dagen na het begin van de flits. De Europese XMM-Newton satelliet hield ondertussen ook een oogje in het zeil. Sterrenkundigen denken dat de nagloei zo lang duurde omdat de geëxplodeerde ster (of wat de initiële explosie dan ook veroorzaakte) voortdurend gevoed werd met energie van buitenaf en daardoor duurde het allemaal veel langer.

Schets van een magnetar

Credit: Aurore Simonnet SSU NASA E/PO

Een groep sterrenkundigen onder leiding van Dirk Grupe van de Penn State University denkt dat er mogelijk sprake is van de explosie van een magnetar, een neutronenster met een zeer krachtig magnetisch veld. Dat magnetische veld kan als een soort rem werken, die de rotatie van de neutronenster doet verminderen. De rotatie-afname kan vervolgens omgezet worden in magnetische energie die de gammaflitser continue met nieuwe energie kan voeden. Grupe et al publiceren binnenkort een artikel over GRB 060729 in het vakblad The Astrophysical Journal en ook hier te bewonderen. Bron: NASA / Swift. Even nog wat anders: morgenavond houdt de bekende meteorloog Kees Floor een lezing bij sterrenkundevereniging Christiaan Huygens over “Lichtverschijnselen aan de hemel.” In die lezing komen fenomenen aan de orde als: Regenboog, waterdruppels, ijskristallen en haloverschijnselen. Allemaal gebeurtenissen die met het licht van zon en maan te maken hebben.  Zaterdag zal ik wel een verslagje publiceren in dit astro-theater.

Share

Speak Your Mind

*