28 maart 2024

Magnetar ontdekt die de hik heeft

Een magnetar die last heeft van de hik

Credit: ESA/XMM-Newton/ California Institute of Technology, M.Muno/G.Israel

Met behulp van o.a. de Europese röntgensatelliet XMM-Newton zijn sterrenkundigen er in geslaagd om in het zuidelijke sterrenbeeld Altaar (Ara) een zogenaamde magnetar te ontdekken. Een magnetar is een bijzonder object, want het is een compacte neutronenster met een zeer krachtig magnetisch veld. Dat magnetische veld is miljarden keren zo sterk als het magnetisch veld van de Aarde. De magnetar draagt de poëtische naam CXOU J164710.2-455216 en ligt in de sterrenhoop Westerlund 1. Behalve het feit dat het een magnetar betreft is het object ook om een andere reden bijzonder.  Met behulp van de Photon Imaging Camera (EPIC) aan boord van XMM-Newton en de Burst alert Telescope (BAT) aan boord van de gamma-satelliet Swift van de NASA werd op 21 september 2006 een beving op de magnetar geregistreerd (zie de afbeelding voor zowel de visuele uitbarsting, als de röntgencurve van de uitgezonden straling). Links de magnetar vóór de uitbarsting en rechts er vlak na. De uitbarsting werd ook door andere satellieten waargenomen, onder andere de Chandra satelliet van de NASA.  De uitbarsting zelf duurde niet meer dan 20 milliseconde (!). Vóór de uitbarsting was de rotatiesnelheid van de magnetar 1 rotatie per 10 seconden en was vanaf de Aarde één bundel straling te zien. Na de uitbarsting waren het plotseling drie bundels én nam de rotatiesnelheid met 1/000e seconde toe.  Tijdens de uitbarsting was de hoeveelheid uitgezonden straling ongeveer 100 keer hoger. Vermoedelijk zorgt het magnetische veld van de magnetar voor spanning in de korst van dit exotische object, die opgestapeld wordt tot alle energie in één geweldige hik vrijkomt. Voor de geïnteresseerden is het artikel van de sterrenkundigen, dat binnenkort in The Astrophysical Journal (en ook in de Monthly Notices of the Royal Astronomical Society) zal verschijnen, te downloaden. Magnetars zijn overigens de laatste tijd vaker in het nieuws, want 15 maart kon ik hier met vreugde konde doen van de vermoedelijke ontmaskering van een gammaflitser als een magnetar. Als onze kompasnaalden maar niet naar zo’n ver verwijderd object gaan wijzen. Bron: ESA.

Share

Speak Your Mind

*