Spookarmen van M106 verklaard

‘Drie kunnen meer dan één’ zeggen ze wel eens en dat blijkt aardig te kloppen, want met behulp van drie ruimtetelescopen  ESA’s XMM-Newton en NASA’s Chandra en Spitzer, hebben sterrenkundigen een 45 jaar oud mysterie opgelost rond de spiraalarmen van M106. Het spiraalstelsel M106, ook wel genoemd NGC 4258, staat 23,5 miljoen lichtjaar van ons vandaan in het sterrenbeeld Jachthonden (Canis Venatici). In zichtbaar licht zijn twee spiraalarmen te zien, die op majestueuze wijze vanuit de kern van M106 naar buiten spiraliseren. Ze bestaan uit jonge, heldere sterren, die het gas in de armen doen oplichten. In het röntgen- en radiospectrum echter zijn twee geheel andere spiraalarmen te zien, tussen de visuele armen gelegen, die als een soort van spookarmen opdoemen. Ze bestaan voornamelijk uit gas. Op de foto hierboven zien we een combinatiefoto met alle spiraalarmen: in geel-groen de visueel zichtbare armen, in blauw de röntgenstraling en in rood de infrarood- en radiostraling van de spookarmen. Een groep sterrenkundigen van de Universiteit van Maryland (VS) onder leiding van Yuxuan Yang heeft gebruik gemaakt van de genoemde batterij ruimtetelescopen en daaruit kwam naar voren dat het gas in de spookarmen tot verhitting wordt gebracht door schokgolven. Eerdere theorieën over de spookarmen zeiden dat deze zouden bestaan uit deeltjes die door een supermassief zwart gat in het centrum van M106 worden uitgestoten. Yang et al hebben dat beeld nu bevestigd. Het gas in de spookarmen wordt verhit door schokgolven vanuit het centrum van M106. In feite is er naast de twee spookarmen ook nog sprake van enkele straalstromen (jets), die vanuit het centrum naar buiten stromen. Die straalstromen maken een hoek van 30° met het vlak van de spiraalschijf van M106. Als de straalstromen geprojecteerd zouden worden op datzelfde vlak zouden ze precies samenvallen met de spookarmen. Kennelijk is er een verband tussen de straalstromen en de spookarmen. Het centrale zwarte gat in M106 zou de motor zijn van beide verschijnselen, aldus Yang z’n team. In The Astrophysical Journal van 10 mei 2007 wordt een artikel over de ontdekking gepubliceerd, maar wie het niet verklapt kan het artikel hier al bekijken. Straalstromen en mystrerieuze armen, het lijkt wel een spannend hoofdstuk iuit Moby Dick 😉 . Bron: ESA  ^[1]zie ook de Astrofoto van vandaag.