Credit: CERN
Hoe boots je de oerknal na? Simpel, je bouwt voor 3,75 miljard euro een gigantische deeltjesversneller, je laat daarin 2.800 bundels protonen rondjes draaien met de lichtsnelheid en die knallen vervolgens bovenop elkaar . De knal die je dan krijgt benadert de omstandigheden in de eerste momenten van de Big Bang, de oerknal waarmee het heelal 13,7 miljard jaar geleden begon. Dat is kort het verhaal van de Large Hadron Collider (LHC), die momenteel in de buurt van Genéve bij CERN wordt gebouwd. En dat is ook samengevat de uitzending van het programma Horizon, dat gisteren op de BBC 2 werd uitgezonden . Jan maakte mij er gisteren attent op en sterrenkunde-fanaat als ik ben liet ik daar uiteraard de halve finale Champions league tussen Liverpool en Chelsea voor schieten en schakelde moeiteloos over op BBC 2. Daar drie kwartier veel interessant nieuws over het hoe en waarom van de LHC. Bijvoorbeeld de bekende
Ultra Deep Field van Hubble, een foto van een stukje hemel in het sterrenbeeld Oven (Fornax), 1 miljoen seconden belichtingstijd en daarmee het diepste stukje heelal dat we met visueel licht kunnen zien.
Credit: ESA/NASA/HST
Op de foto zijn sterrenstelsels te zien tot 700 miljoen jaar na de oerknal. Nog dichter bij de oerknal dan de HUDF is de bekende foto van de variaties in de kosmische achtergrondstraling. Dat is het restant van die oerknal en in Horizon zagen we de radiohoorn van Holmdel, waarmee Wilson en Penzias in 1964 dat restje straling ontdekten. Ze hadden eerst niet door dat de oorsprong van de straling kosmisch, buitenaards was en om alle aardse bronnen uit te sluiten hadden ze zelfs de radiohoorn schoongemaakt van de duivenpoep waar die vol mee zat. 🙂 Uiteindelijk hadden ze in de gaten dat de straling, die een temperatuur had van bijna 3 Kelvin (drie graden boven het absolute nulpunt van -273 °C), uit de ruimte kwam en dat leverde het tweetal jaren later de Nobelprijs voor de natuurkunde op. Door de COBE-satelliet werden voor het eerst variaties in de straling gemeten en dat werd nog eens dunnetjes overgedaan door WMAP. Die ‘babyfoto’ van het heelal laat het heelal zo’n 400.000 jaar na de oerknal zien. Nog dichterbij de oerknal kunnen we niet zien, omdat het heelal dan door de koppeling van straling en materie ondoorzichtig is. De experimenten zoals bij het LHC zijn dan de enige manier om te kijken wat zich toen allemaal afspeelde. En dat gaan ze vanaf 26 november 2007 doen als de schakelaar van het dure apparaat wordt aangezet. Wat er dan gebeurt is onvoorspelbaar, maar in het programma werden al wat mogelijkheden opgesomd, o.a. door Lisa Randall, natuurkundige bij Harvard. Zo zouden er spontaan zwarte gaten kunnen worden gevormd. Niet om je zorgen over te maken, want ze zouden binnen de kortste keren verdampen (tenminste, dat hopen we dan maar). Ook zouden er misschien andere dimensies zichtbaar worden en zouden we een inkijkje kunnen krijgen in andere werelden. Leuke gedachte, toch? En tenslotte natuurlijk waar het allemaal om schijnt te draaien: wellicht dat ze een glimp zien van het Higgsdeeltje, het deeltje dat elementaire deeltjes hun massa geeft. Afijn, we zetten 26 november alvast in onze agenda. Zo en nu ga ik AC Milan-Manchester United kijken, dat heb ik wel verdiend. 🙂
