Chandra brengt kern Andromedastelsel in beeld

Sterrenkundigen hebben met behulp van NASA’s röntgensatelliet Chandra ^[1]ik heb het regelmatig over deze satelliet in de astroblogs, maar ik heb geloof ik nooit eerder gezegd dat deze genoemd is naar de fameuze Indiase sterrenkundige Subrahmanyan Chandrasekhar. de kern van het Andromedasterrenstelsel (M31 én buurstelsel van het Melkwegstelsel) nader in beeld gebracht. Op de foto heeft men een waas van röntgenstraling in het centrum gezien, met daarin puntbronnen van röntgenlicht. Men vermoedt dat die puntbronnen (de witte stippen temidden van die blauwe waas) ontstaan door dubbelstersystemen, waarbij één component een witte dwerg is. Die trekt materie aan van de ‘normale’ component van het systeem (een gewone hoofdreeksster dus) en die materie valt op het oppervlak van de witte dwerg. Op een gegeven moment wordt een kritische grens overschreden en volgt een thermonucleaire explosie en daarbij komt röntgenstraling vrij. En deze nova-uitbarstingen zijn nu door Chandra in de vorm van die puntbronnen waargenomen. Op de foto hierboven zien we links een visuele foto, zoals genomen door de 0,9m telescoop in het Kitt Peak observatorium. Rechts een combi visueel/röntgen van het centrum van M31. Die nova’s waren voor een groot deel nog niet eerder waargenomen en de vraag is uiteraard hoe dat komt. Het blijkt nu dat die piek van röntgenstraling gedurende vrij korte tijd door de novae wordt uitgezonden. Die kortstondige röntgenpiek wijst op theoretische gronden op een hogere massa van de witte dwergen dan men voorheen dacht. En daarmee komen deze witte dwergen in aanmerking om ook te kúnnen exploderen als het grotere broertje van de novae, namelijk de type Ia supernovae. Da’s nou precies wat de sterrenkundigen de laatste jaren zoeken: welke sterren nou precies zo’n type Ia supernova veroorzaken. Dat het witte dwergen moesten zijn was al bekend, maar wat de verdere precieze omstandigheden zijn is nog grotendeels giswerk. Het werk van Chandra brengt het allemaal weer wat duidelijker in beeld. Zo en nu ga ik naar andere sterren kijken: Kuyt, Zenden en Seedorf. 😉 Bron: Chandra/Harvard.