Supernova kwam ná vorming zonnestelsel

Al heel lang hebben sterrenkundigen het vermoeden dat een nabije supernova-explosie aan de wieg heeft gestaan van de vorming van ons zonnestelsel. Zie bijvoorbeeld m’n bericht over de speurtocht naar restanten van die supernova. Maar wat blijkt nu? Een team sterrenkundigen onder leiding van Martin Bizzarro (Universiteit van Kopenhagen) heeft onderzoek gedaan naar de aanwezigheid van het radio-isotoop ^[1]Een radio-isotoop is een isotoop die niet stabiel is, maar volgens een proces van radioactief verval spontaan uiteen kan vallen. ijzer-60 (⁶⁰Fe) in meteorieten en daaruit blijkt dat dit isotoop pas één miljoen jaar ná de vorming van het zonnestelsel werd geïnjecteerd. Het isotoop ⁶⁰Fe kan alleen in een supernova worden gevormd. De vorming van het zonnestelsel was dus al aan de gang toen de supernova plaatsvond! Op grond van andere radio-isotopen in meteorieten, te weten aluminum-26 (²⁶Al) en calcium-41 (⁴¹Cal), heeft men een ouderdom van het zonnestelsel vastgesteld van 4.567.200.000 jaren. Behoorlijk nauwkeurig kan je wel zeggen. Het ijzer kwam er pas 4.566.200.000 jaar geleden in terecht. ²⁶Al en ⁴¹Cal zijn producten afkomstig van zware sterren die hun massa snel verbranden en in hun sterrenwind deze isotopen verspreiden. Ze zijn dus geen gevolg van een supernova. Hoe is de oerwolk van het zonnestelsel dan gestart met ineenkrimpen? Jaren terug kwam Roger Chevalier (Universiteit van Virginia, VS) al met de theorie dat een massieve nabije ster door z’n sterrenwinden het ineenkrimpen van de oerwolk veroorzaakte. Vervolgens explodeerde diezelfde ster in een supernova en daardoor werd het pas gevormde zonnestelsel nog eens ‘vervuild’ met zware radio-isotopen. Feitelijk is dat beeld dus bevestigd door de waarnemingen van Bizzarro et al. Bizarro nietwaar? Zware sterren komen meestal niet in hun eentje voor, maar maken deel uit van clusters van sterren. Een voorbeeld van zo’n cluster is het Trapezium en alle omringende zware jonge sterren in de Orionnevel.  Het idee van de sterrenwinden als eerste impuls voor de vorming van het zonnestelsel én de aanwezigheid van een cluster van sterren spreekt veel sterrenkundigen wel aan. Het zou mooi verklaren waarom Uranus en Neptunus zo weinig waterstof hebben. Ook zou het de afwijkende banen verklaren van objecten in de Kuipergordel, zoals die van de dwergplaneet 90377 Sedna. Afijn, Bizzarro’s kosmo-chemische waarnemingen werpen weer een nieuw licht op het ontstaan van het zonnestelsel. Leuk te horen. Bron: Skytonight.com.