28 maart 2024

Neutronensterren spuwen ook energierijke jets uit

Animatie van de jet die door Circinus X-1 wordt uitgespuwd. Credit: NASA/Chandra

Van zwarte gaten wisten we al dat die objecten in staat zijn om enorme hoeveelheden energie en materie de ruimte in te blazen, gebundeld in bundels (jets) die naar twee verschillende richtingen worden uitgespuugd. Onderzoek met behulp van de Chandra röntgensatelliet aan de dubbelster Circinus X-1 laat zien dat ook sommige neutronensterren dergelijke energierijke jets kunnen produceren. Een team sterrenkundigen onder leiding van Sebastian Heinz (Universiteit van Wisconsin-Madison, VS) heeft onderzoek gedaan naar die dubbelster, gelegen in het zuidelijke sterrenbeeld Circinus (Passer) op 20.000 lichtjaar afstand. In dat systeem draait een compacte neutronenster om een zware ster, die enkele zonsmassa’s zwaar is. Vanaf de ster valt materie op de neutronenster, die een doorsnede heeft van zo’n 10 km en die materie wordt op de een of andere wijze weer uitgespuugd in de jets. Heinz en kornuiten hebben bij Circinux X-1 jets waargenomen die 3 lichtjaar lang zijn. Dergelijke jets veroorzaakt door een bolletje van 10 km doorsnee is best indrukwekkend, nietwaar? OK, toegegeven, jets veroorzaakt door de nog compactere zwarte gaten kunnen miljoenen lichtjaren lang zijn. Maar qua efficiency van energie-omzetting is Circinus X-1 vergelijkbaar met zwarte gaten. Een artikel over Circinus X-1 verschijnt binnenkort in het vakblad The Astrophysical Journal Letters, maar wie niet op de publicatie daarvan kan of wil wachten kan het artikel ook gewoon downloaden. Bron: Universiteit van Wisconsin-Madison‘,

Share

Speak Your Mind

*