Hyperion: een spons bedekt met organisch stof

Vandaag is door de NASA in het Britse wetenschappelijke tijdschrift Nature een analyse gepubliceerd van foto’s die door de Cassini-ruimtesonde zijn genomen van het Saturnusmaantje Hyperion. In 2005 en 2006 is Cassini vier keer langs Hyperion gescheerd, september 2005 zelfs tot een afstand van slechts 618 km, en de analyse laat zien dat Hyperion zeer poreus is, met een gemiddelde dichtheid die slechts half zo groot is als die van water. Hyperion’s afmetingen zijn 360 x 280 x 225 km en hij draait in 5 dagen om z’n lengteas. Eerder heb ik het in de astroblogs al gehad over de tuimelbeweging die Hyperion maakt in z’n baan om Saturnus. Er is slechts één ander object in het zonnestelsel dat net zo’n chaotische aswenteling heeft, namelijk de planetoïde Tautatis ^[1]was het niet Asterix die riep ‘Bij Tautatis’?. Hyperion is aan de buitenkant bezaaid met kraters van inslagen en dat geeft hem letterlijk het uiterlijk van een spons. Er is op de haarscherpe foto’s van Cassini van het oppervlak werkelijk geen stukje te zien dat kratervrij is. Een team van wetenschappers onder leiding van Dale Cruikshank (Cornell Universiteit, VS) heeft uit de foto’s afgeleid dat de kraters bedekt zijn met koolwaterstoffen, organische verbindingen van koolstof en waterstof. Meteorieten die op Hyperion inslaan veroorzaken door de hoge porositeit diepe kraters. De lage zwaartekracht van Hyperion zorgt er vervolgens voor dat het puin niet terugvalt op het oppervlak, maar dat het de ruimte in verdwijnt. Daardoor komt er betrekkelijk weinig puin voor op Hyperion. Meest opmerkelijk op Hyperion is de reuzenkrater Helios van 120 km doorsnede en 10 km diepte. Er zijn van Hyperion ook kleurenfoto’s gemaakt met behulp van de Visual and Infrared Mapping Spectrometer aan boord van Cassini (zie foto hierboven). Op de foto is de kleurkaart bovenop een bestaande zwart-witfoto van Hyperion gelegd. Daarop is te zien dat Hyperion bedekt is met een mengsel van bevroren water (blauw), kooldioxide (oftewel droog is, rood) en een mix van kooldioxide en een onbekende stof (geel). Volgende missiedoel zal uiteraard zijn: welke stof is dat? Wordt vervolgd. Bron: NRC-Handelsblad, 5 juli 2007 + NASA.