28 maart 2024

Kortstondige uitbarsting van radiostraling gezien

Matthew Bailes met een voorstelling van de radiogolf-uitbarsting

Credit: Swinburne Universiteit

Sterrenkundigen van de Swinburne Universiteit (Australië) en de West Virginia Universiteit (VS) hebben buiten onze Melkweg een kortstondige uitbarsting van radiogolven gezien. De uitbarsting duurde slechts 5 milliseconden, maar was ongewoon fel. Het was dan ook met veel geluk dat de sterrenkundigen, die onder leiding stonden van Matthew Bailes [1]Zie de foto waarop hij staat. Op de achtergrond een model van de radiogolf-uitbarsting., de uitbarsting zagen. Ze onderzochten eigenlijk radiostraling van snel ronddraaiende neutronensterren, de compacte kernen van zware sterren die als supernovae uit elkaar geknald zijn. Uit de waarnemingen van de uitbarsting blijkt dat het object dat deze uitbarsting veroorzaakte niet groter kan zijn dan 1.500 km en dat het zich buiten de Melkweg moet bevinden. Het object bevindt zich aan de hemel drie graden van de Kleine Magellaanse Wolk. Er wordt niet gedacht aan een fysieke relatie van het object met het Melkwegstelsel of de Kleine Magellaanse Wolk, een begeleider van de Melkweg. Er zijn nu twee theorieën die pogen de waargenomen uitbarsting te verklaren:

  • Twee neutronensterren zijn op elkaar geknald. Dit model is al bekend als oorzaak voor de gammaflitsers, maar het is tot nu toe nog niet in verband gebracht met radiostraling
  • Een zwart gat is aan z’n einde gekomen. In m’n zomerserie over het einde van alles heb ik één van de afleveringen gesproken over de verdamping van zwarte gaten. Op het laatst zal die verdamping erg snel gaan en dat zou met een uitbarsting van radiogolven kunnen zijn.

Zo’n dertig jaar geleden werden met de Vela-satellieten voor het eerst de gammaflitsen gezien, de kortstondige uitbarstingen van energierijke gammastraling. Wellicht dat met deze nieuwe ontdekking een nieuwe categorie is ontdekt: die van de kortstondige uitbarstingen van radiogolven. Mmmm, wanneer volgen de infrarood,- zichtbaar licht, microgolf- en UV-uitbarstingen? 🙂 Een artikel over het gebeuren verscheen gisteren in de online Science Express. Bron: Swinburne Universiteit

Voetnoten

Voetnoten
1 Zie de foto waarop hij staat. Op de achtergrond een model van de radiogolf-uitbarsting.
Share

Comments

  1. “Uit de waarnemingen van de uitbarsting blijkt dat het object dat deze uitbarsting veroorzaakte niet groter kan zijn dan 1.500 km en dat het zich buiten de Melkweg moet bevinden”

    — dus het is aan te nemen dat de afstand (roodverschuiving) exact bekend is?

    Anders kun je moeilijk een schatting doen over de grootte van het object.

    (Ik vraag dit in verband met de zeer korte duur van de explosie).

  2. In het originele persbericht staat over die afstand: “The radio hyperburst is located millions of light years away and is believed to have originated from a source less than 1500 kilometres in size, lasting for five milliseconds. According to Lorimer the burst of radio waves was strong by astronomical standards.” De roodverschuiving is een indicatie voor de afstand, maar niet voor de grootte van het object. Dat is wel de duur van de puls. Hoe korter de puls des te kleiner moet de bron zijn.

  3. Dat lijkt mij ook logisch Adrianus, bij meerdere objecten zou je een langere impuls verwachten.
    Maar bij één object snap ik niet dat de duur van de impuls voor afstand staat, die doet er dan toch niet toe ?!
    Nou ja, wel als je het hebt over een neutronenster – als het object tenminste roterend is.
    Heb jij een link naar het origineel?
    Sorry, ik google wel even.

  4. Waarom ik mijn twijfels heb – ik zie niet hoe een botsing van 2 neutronensterren in maar 5 milliseconden kan gebeuren…

  5. …behalve als het roterende zwarte gat dat als gevolg van de samensmelting overblijft ook roterende is, maar ook dan lijkt me dat het gehele proces toch een stuk langer moet duren 😉

  6. De link naar het oorspronkelijke artikel is hier. Die 1.500 km maximale doorsnede van het mysterieuze object is eenvoudig verkregen door de puls (0,005 seconde) te vermenigvuldigen met de lichtsnelheid c, 300.000 km per sec. Bedenk overigens dat gammaflitsen ook milliseconden kunnen duren en waarschijnlijk te maken hebben met botsende neutronensterren of zwarte gaten.

  7. Hartelijk dank Adrianus voor de aanvulling, en ik hou van mysterieuze objecten.
    De meeste mensen denken dat door een mogelijke verklaring het mysterie ongedaan wordt gemaakt.
    Maar nog lang niet alles in de astrofysica kan worden verklaard door de huidige modellen.
    En dat vind ik eigenlijk wel fijn, de fantasie wil ook wel wat.. 🙂

  8. Het zou wel lachen zijn Adrianus V (ik hoop dat je dan ook meeglimlacht) als blijkt dat er nog een GRB (gamma-ray burst) plaatsvindt op dezelfde plaats in de toekomst – dan hebben de geopperde theorieën namelijk een verificatie probleem.
    De Kolmogorov power law (breedte van de uitgezonden radiostraal versus afstand – dus bij roterende objecten geschikt om de afstand te meten zoals bij een neutronenster aan de hand van de tijdsduur) is dan misschien wel van toepassing maar er moet dan een andere oorzaak zijn voor het verschijnsel.
    Ik ben echt dol op dit soort artikelen 🙂
    Nogmaals sorry voor de spam – ik hoop dat jaqueline ook hierop reageert.
    Groeten, Hannes.

  9. Tsja, een gelijktijdige waarneming van radio- en gammastralen van zo’n object zal wel erg veel geluk vragen. Die gammaflitsers worden door de Swift-satelliet gezien, maar die heeft maar een klein beeldveld. Er moeten dus maar net zo’n radioschotel èn de Swift-satelliet op hetzelfde moment en dezelfde plek gericht zijn om zo’n uitbarsting van nog geen seconde simultaan te zien.
    Eh.. wat bedoelde je trouwens met die spam?

  10. Jacqueline zegt

    Nou, daar ben ik weer hoor!

    Een geladen deeltje geeft elektromagnetische straling af wanneer het zich door een medium voortplant met een snelheid groter dan de snelheid v/h licht in dat medium. (aldus wikipedia)
    Als er zich door dit medium dan geladen deeltjes bewegen met hoge energie dus hoge snelheden, dan gaat hierdoor het deeltje elektromagnetische straling uitzenden, dus fotonen uitzenden met karakteristieke golflengte. Hetzelfde effect als de V die eendjes achter zich aan trekken als ze sneller zwemmen dan de snelheid v/d golven in het water.
    Op die manier wordt deze straling dan ook gebruikt als indicator voor de intensiteit van nucleaire reacties in een reactor, aangezien de intensiteit v/d straling recht-evenredig is met de energie en de hoeveelheid deeltjes die de straling veroorzaken.

    Op die manier zal dus ook de grootte van het object waarover de blog gaat aangetoont zijn denk ik (zeg me aub als ik er volledig naast zit, want ik moet t nog een beetje leren he, dus misschien begrijp ik alles verkeerd!!!), en aangezien wikipedia schrijft dat de electromagnetische straling (=ook radiogolven toch?)afgegeven wordt als een deeltje zich met een snelheid groter dan de snelheid v/h licht door iets voortplant, denk ik dat er 2 objecten met gigantische snelheid op elkaar geknald zijn waarbij geladen deeltjes van nr. 1 zich hebben voortgeplant door nr. 2 , en daardoor elektromagnetische straling is gaan uitzenden.

    Mannen, lach me aub niet uit als blijkt dat ik het allemaal verkeerd begrepen heb!!!!!! 🙁

    En Hannes, door een MOGELIJKE verklaring worden nooit mysteries ongedaan gemaakt. Dat weten de wetenschappers zelf ook wel. Alleen door iets dat BEWEZEN is.
    Bovendien is iets waarvan de kennis nog ontbreekt niet noodzakelijkerwijs een mysterie he.
    Een theorie blijft een theorie, en speculeren is leuk natuurlijk! Wat als….. 🙂

    Maar Jacquelientje blijft wel met haar beide nuchtere Hollandse pootjes stevig op de grond staan hoor!
    Ik vind het leuk om me te verdiepen in hoe de ander over iets denkt, maar IKZELF zal er altijd van uitgaan dat overal een logische verklaring voor is tot het tegendeel is BEWEZEN.

    Nou, ik hoop nog een reactie van jullie te krijgen op dit lange verhaal, want misschien zit ik er volledig naast, en dan zou ik het fijn vinden als ik ff gecorrigeerd wordt!
    Grrrrrrrrrrrrrrrrrroetjes van Jacqueline!!!!!

  11. Adrianus, te veel reacties achter elkaar van dezelfde persoon (zoals ikke) op een forum is nooit gezond.
    Maar ik heb als excuus dat het onderwerp me boeit 😉
    Jammer dat er naast die radiopuls geen hoogenergetische stralingsmeting mogelijk was door de zeer korte duur van de impuls.
    Het was mooi geweest als die Swift satelliet ook een waarneming gedaan had, maar ja, het is sowieso al een wonder dat ze déze waarneming hebben kunnen registreren.
    (“No published gamma-ray burst or supernova explosion is known at this epoch or position,
    and no significant gamma-ray events were detected by the Third Interplanetary Network”)
    Het lijkt mij persoonlijk dat bij een botsing tussen 2 objecten toch ook sprake moet zijn van een GRB, en niet alleen van een radiostralingspiek.

    Jacqueline, je hebt het mogelijk over synchroton straling.
    Die wordt in verband gebracht met straling in jets van zwarte gaten.
    Maar het waargenomen signaal is een “ordinair” radiosignaal zoals je ook op de radio ontvangt.
    In het originele artikel wordt gespeculeerd over de mogelijke buitenaardse oorsprong van het signaal.
    Daar lijkt het wel op, maar er is een kleine kans dat het gemeten signaal gewoon van Aardse oorsprong is.
    Ik geloof wel dat het signaal van “celestial origin” is (buitenaards) en ben het dus eens met de strekking van het artikel.
    Een neutronenster draait om zijn as en geeft alleen aan de polen een radiosignaal af, we meten dus heel kort een signaal.
    Ik heb het in dit geval vanwege de korte duur van het radiosignaal liever over een enkel object, want ik vind de duur te kort voor een botsing tussen meerdere objecten (zoals neutronensterren).
    De frequentie van het signaal staat kwadratisch in verband met de mogelijke afstand.
    Als de frequentie verdubbeld is de afstand viermaal zo groot.
    Een radiostraal heeft ook een smalle basis bij de bron en wordt steeds wijder. De pulsduur op Aarde gemeten is dus groter – want hoe dichter je naar de bron gaat hoe korter de gemeten tijdsduur. De pulsbreedte staat in verhouding tot de frequentie zelfs tot de omgekeerde 5e macht W ∝ f−4.8±0.4
    (Kolmogorov power law)
    Ik ben ook geen wiskundige en het staat dus iedereen vrij mij te verbeteren.

  12. Een nieuwe wet: de lengte van de reacties groeit evenredig met het aantal ingezonden reacties 😉 Eh… dan moet ik nu een nog langere reactie maken dan Jacqueline en Hannes deden,oeps. Zoals Hannes zei beschreef Jacqueline synchrotronstraling en daar is hier geen spake van. Wat de tijdsschaal van de uitbarsting betreft: een merger van twee neutronensterren of 1 zwart gat en een neutronenster kan echt binnen een seconde een uitbarsting van gammastralen (en radiostralen) geven. De computermodellen van korte GRB’s laten dat zien.

  13. Jacqueline zegt

    Oh, ik zat er dus helemaal naast?! Was te verwachten natuurlijk!

    Maarrrrrrrrrrrrr,
    gelukkig heb ik een excuus:
    De kleur van het haar is recht-evenredig met de hoogte van het IQ,
    en gezien het feit dat ik BLOND haar heb kan ik er dus gewoon niks aan doen! 🙂 (oef! Wat een geruststellende gedachte!)

    Ik hoop dat we gauw wat meer duidelijkheid krijgen over dit verschijnsel! Ik ben heeeeeel benieuwd!!!!!!
    En ik geloof dat ik me er toch nog ‘es wat meer in moet gaan verdiepen……

    Ennuh….jullie hebben me toch niet uitgelachen he???????? 😉

  14. Uitgelachen? Tuurlijk niet. Je moet gewoon schrijven wat je wilt en bij dit soort mysterieuze exotische objecten wil je wel eens verklaringen geven die achteraf niet juist zijn, maar dat doe ik ook. Het is vaak giswerk en soms blijken de dingen uiteindelijk weer heel anders in elkaar te steken dan men eerst dacht. Misschien produceren die objecten wel synchrotronstraling, dan ben jij de eerste die dat geopperd heeft! 🙂

  15. Jacqueline zegt

    Jij geeft er een positieve draai aan, da’s aardig van je! 😉
    Thanx! You’ve just made my day!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!! 🙂

Speak Your Mind

*