Site pictogram Astroblogs

4 oktober bestaat ruimtevaart vijftig jaar

Credit: Public Domain

De Spoetnik

Credit: Public Domain

Donderdag a.s. bestaat de ruimtevaart vijftig jaar. Gebak! 🙂 Op 4 oktober 1957 om 22.28:34 uur plaatselijke tijd werd vanaf het Kazachstaanse lanceercomplex Tjoera-Tjam [1]Het huidige Baikonoer Cosmodrome. de Spoetnik [2]Voluit: de Proteishi Spoetnik, oftewel zeer eenvoudige satelliet volgens NRC-handelsblad. Het vreemde is dat op Wikipedia wordt beweerd dat Spoetnik (Russisch is voor reisgezel. Ik ken geen Russisch … Lees verder gelanceerd. En daarmee begon niet alleen de ruimtevaart, maar ook de ruimterace met de grote vijand van de Koude Oorlog, de Verenigde Staten. Het nieuws van de lancering sloeg in als een bom, vooral in de Verenigde Staten [3]Het gekke is dat de lancering in Rusland zelf in het begin weinig aandacht trok. Op 5 oktober 1957 stond er een klein bericht in de staatskrant Pravda over de lancering. Pas toen de Russen de ophef … Lees verder , waar men in de veronderstelling leefde voorop te lopen op het gebied van de ruimtevaart. Dat land was in het kader van het Internationale Geofysische Jaar 1957 bezig om als eerste natie een satelliet te lanceren, maar Rusland stak daar met de Spoetnik een stokje voor. Dit veroorzaakte de Spoetnikcrisis, die de Amerikaanse regering deed besluiten tot een aantal acties om de Amerikaanse overmacht in de ruimtevaart en rakettechnologie te herstellen. Op 31 januari 1958 werd de eerste Amerikaanse satelliet gelanceerd, de Explorer 1.

De voorpagina van de New York Times met het nieuws van de lancering

Credit: Public Domain

Maar dat was nadat de Russen ook al een tweede satelliet hadden gelanceerd, de Spoetnik 2 op 3 november 1957, mét het allereerste levende wezen in de ruimte, het hondje Laika. Dat het hondje door de vlucht door oververhitting uiteindelijk stierf mocht voor de Russen de pret niet drukken. Op dat moment hadden zij de ruimterace met de Amerikanen gewonnen. Het was pas met de eerste voet van een mens op de Maan, Neil Armstrong op 20 juli 1969, dat de Amerikanen voorsprong namen in de ruimterace. Eh.. nog eventjes wat details over die Spoetnik. De aluminium bol woog om precies te zijn 83,6 kilogram en hij had een doorsnede van 58,5 centimeter. Hij moest glimmen als een spiegel om via straling in het vacuüm van de ruimte z’n warmte kwijt te raken. Aan de buitenkant zaten vier lange antennes van 2,4 en 2,9 meter lang. Drie weken lang, zolang de batterijen aan boord de energie ervoor gaven, zond de Spoetnik piepjes uit op de frequenties 20,005 en 40,002 MHz. Die piepjes konden door iedere radio-amateur op Aarde worden ontvangen en wie de karakteristieke piepjes nog eens wil beluisteren kan dat hier doen. De piepjes waren niet alleen leuk om de hele wereld te laten zien horen dat de Spoetnik over vloog, maar ze hadden ook nog wetenschappelijk nut. In de lengte van de piepjes waren namelijk gegevens versleuteld over de temperatuur, druk en spanning in de Spoetnik. De Spoetnik kon ook als een heldere stip aan de hemel worden gezien, maar dat schijnt in werkelijkheid de 7 ton wegende hoofdtrap van de R7-draagraket te zijn geweest. De Spoetnik zelf was erg klein en kon alleen met een goede telescoop worden gezien. Die R7-raket (de ‘semjorka’) doet overigens in gewijzigde vorm nog steeds dienst als ruimtevaart-werkpaard: de Sojoez. 😯 De Spoetnik 1 hield het minder lang vol: op 4 januari 1958 verbrandde hij in de atmosfeer. Er is nog één onderdeel teruggevonden: een metalen ring, die het kontakt tussen de batterijen en de ontsteking voor de lancering moest tegengaan. Bron: NRC-Handelsblad, 29 september 2007.

Voetnoten

Voetnoten
↑1 Het huidige Baikonoer Cosmodrome.
↑2 Voluit: de Proteishi Spoetnik, oftewel zeer eenvoudige satelliet volgens NRC-handelsblad. Het vreemde is dat op Wikipedia wordt beweerd dat Spoetnik (Russisch is voor reisgezel. Ik ken geen Russisch (Jan, jij toch wel?), dus ik heb geen idee wie gelijk heeft.
↑3 Het gekke is dat de lancering in Rusland zelf in het begin weinig aandacht trok. Op 5 oktober 1957 stond er een klein bericht in de staatskrant Pravda over de lancering. Pas toen de Russen de ophef in de rest van de wereld bemerkten gingen ze volop schrijven over deze Sovjettriomf.
FacebookTwitterMastodonTumblrShare
Mobiele versie afsluiten