28 maart 2024

Koele plek in het heelal is mogelijk een weeffout

Computersimulatie van weeffouten in het vroege heelal (met oranje-rood de warme plekken en paars-blauw de koele plekken)

Credit: Science Magazine

De onlangs ontdekte grote leegte in het heelal, waar de kosmische microgolf-achtergrondstraling [1]De cosmic backgroundradiation, oftewel de CMB. Dit is het overblijfsel van de oerknal, die uit alle richtingen van het heelal komt en dateert uit de tijd dat het heelal zo’n 350.000 jaar oud … Lees verder een fractie kouder is dan de rest van het heelal, is misschien het gevolg van een ‘weeffout’ uit de tijd van het ontstaan van het heelal. Aldus een groep Britse en Spaanse onderzoekers deze week in het magazine Science Express, de online versie van het Amerikaanse vakblad Science. De weeffout zou zijn ontstaan tijdens een fase-overgang in het oerplasma in het vroege heelal. Zo’n fase-overgang is te vergelijken met het bevriezen van water. In dat laatste geval kunnen er fouten in het kristalrooster van het ijs ontstaan (die grijze plekken in het ijs). Op dezelfde wijze zouden er bij de fase-overgang in dat vroege heelal, zoals voorspeld door sommige unificatietheorieën [2]Dat zijn theorieën die proberen om de vier natuurkrachten (zwaartekracht, electromagnetische kracht, de sterke en zwakke wisselwerking) in één model te verenigen. weeffouten in het ‘weefsel’ (texture) van het heelal kunnen ontstaan.

Deze weeffouten zouden daarna door de uitdijing van het heelal tot grotere schalen ‘meerekken’ en daardoor de eigenschappen van de kosmische achtergrondstraling veranderen. De grote leegte in het sterrenbeeld Eridanus is ongeveer een miljard jaar in doorsnede en was al sinds 2004 door waarnemingen met de Wilkinson Microwave Anisotopy Probe (WMAP) als ‘Cold Spot’ bekend. De onderzoekers, waaronder de bekende natuurkundige Neil Turok (Universiteit van Cambridge), laten met statistische analyses zien dat de Cold Spot in de CMB precies de eigenschappen heeft die bij zo’n weeffout worden verwacht. Maar de analyses zijn wel in tegenstelling tot hetgeen de ontdekkers van de grote leegte zelf denken, namelijk dat de Cold Spot géén structuur in het vroege heelal is, maar van latere datum. Kortom, verschillende ideeën die getoetst moeten worden. Voor het weeffout-model zijn wel manieren om het te verifiëren. Zo zou de straling uit het lege gebied niet gepolariseerd mogen zijn. Verder zouden zich in de CMB vele kleinere koele plekken moeten bevinden. Tenslotte zou de weeffout ook via de gravitationele lenswerking in de CMB te zien moeten zijn. De komende tijd zullen we wel merken wie het bij het juiste eind heeft. Bron: NRC-Handelsblad, 27 oktober 2007.

Voetnoten

Voetnoten
1 De cosmic backgroundradiation, oftewel de CMB. Dit is het overblijfsel van de oerknal, die uit alle richtingen van het heelal komt en dateert uit de tijd dat het heelal zo’n 350.000 jaar oud was.
2 Dat zijn theorieën die proberen om de vier natuurkrachten (zwaartekracht, electromagnetische kracht, de sterke en zwakke wisselwerking) in één model te verenigen.
Share

Speak Your Mind

*