28 maart 2024

Botsende witte dwergen veroorzaken supernova

Twee witte dwergen spiraliseren naar elkaar en dan tenslotte...boem!

Credit: NASA/DANA BERRY

De vorig jaar ontdekte supernova met de naam SN 2006gz is mogelijk veroorzaakt doordat twee witte dwergen tegen elkaar knalden. Aldus een groep sterrenkundigen, waaronder Malcolm Hicken (Harvard) en de bekende supernova-onderzoeker Robert Kirshner. SN 2006gz werd in het sterrenstelsel IC 1277 ontdekt en was op basis van z’n lichtcurve gekenmerkt als type Ia supernova. Dat zijn supernovae die ontstaan doordat een witte dwerg in een binair systeem door de zwaartekracht van een begeleidende ster materiaal krijgt en er op een gegeven moment een kritische waarde wordt overschreden. De witte dwerg zegt dan boem. Die kritische waarde is de Chandrasekhar limiet, een massa van 1,4 zonsmassa’s. Zwaarder kunnen witte dwergen niet worden. Maar met SN 2006gz was iets vreemd aan de hand. Ten eerste was hij helderder dan andere type Ia supernovae. Dat wees erop dat de witte dwerg die explodeerde zwaarder dan de Chandrasekhar limiet moet zijn geweest. Ten tweede had men in het spectrum een grote hoeveelheid onverbrandde koolstof gezien, ook iets was afweek van soortgenoten. Dat laatste bracht de sterrenkundigen op het idee om het model van twee op elkaar botsende witte dwergen te gebruiken. Ook daarin zou een deel van de koolstof onverbrand blijven. Dat model voorspelde dat een dergelijke botsing ook signalen zou moeten opleveren van silicium van de witte dwerg die zouden botsen tegen schillen van koolstof en zuurstof. Die signalen werden inderdaad waargenomen in SN 2006gz en dat maakt de aanname plausibel dat er inderdaad sprake is van een botsing van twee witte dwergen. Het volledige artikel is vandaag, 1 november 2007, verschenen in het vakblad Astrophysical Journal Letters. Liefhebbers van hardcore-sterrenkunde kunnen het hier lezen.

Share

Comments

  1. Adrianus V, ik moet wel een beetje lachen om de titel, grinnik 🙂

    Ik denk dat je de Chandrasekhar limiet intussen wel met een korreltje zout kunt nemen gezien het feit dat ook het ene record na het andere sneuvelt bij de massa van zwarte gaten ontstaan uit supernova’s.
    Zo gauw je wiskundige formules gaat vertalen naar complexe systemen (zoals de werkelijkheid) is de marge voor fouten navenant groter.
    Een maximum van 1,4 zonmassa’s voor witte dwergen zegt me dan ook niet zoveel, al zullen wiskundigen daar anders over denken 😉
    Gelukkig biedt het heelal een voortdurende inspiratie tot verandering van inzichten.
    Als alles in een G.U.T. (Grand Unified Theory) zou kunnen worden samengevat kan ik alleen zeggen dat dit alleen in theoretisch oogpunt betekenis heeft.
    Want hoe meer data je betrekt bij de oplossing van een probleem hoe minder goed je voorspellingen kunt doen (denk aan het weer bijvoorbeeld).

  2. De Chandrashekarlimiet geldt voor één enkele witte dwerg. Ik ga er even vooralsnog van uit dat die limiet blijft bestaan. Maar ik ben het met je eens dat de laatste tijd wel heel erg veel heilige huisjes sneuvelen.

Laat een antwoord achter aan Adrianus V Reactie annuleren

*