28 maart 2024

Heeft de mens de levensloop van het heelal beïnvloed?

Credit: Evgenit/Pixabay.


Het volgende verhaal klinkt ongelofelijk en eigenlijk is het dat ook. Twee natuurkundigen, te weten Lawrence Krauss van de Case Western Reserve Universiteit in Cleveland (VS) en z’n collega James Dent, beweren dat er in 1998 iets gebeurd is dat de levensloop van het gehele heelal heeft beïnvloed. 😯 In dat jaar hebben sterrenkundigen namelijk aan de hand van metingen aan supernovae ontdekt dat het heelal versneld groeit in omvang en de oorzaak voor die versnelling werd direct neergelegd bij de afstotende werking van donkere energie. ‘Ja, dus…??’ vraag je je vervolgens als argeloze astrobloglezer af. ‘Wat heeft die waarneming te maken met de levensloop van het heelal?’ Nou dat vereist enige uitleg. Om te beginnen hoe het heelal begon. Zoals bekend ontstond alles zo’n 13,7 miljard jaar met de oerknal. Tijdens die Big Bang verviel een zogenaamde vals vacuüm, met een bepaalde energie-inhoud en een afstotende werking in een echt vacuüm, die nul-energie had. De energie die door dit verval vrijkwam veroorzaakte de oerknal en deed materie ontstaan.

De ontdekking in 1998 van donkere energie betekent in feite dat met die oerknal er niet echt een vacuüm met nul-energie ontstond, maar dat er nog steeds een vals vacuüm was met een klein beetje energie-inhoud. Hierdoor blijft het heelal in omvang groeien. Maar stel dat dat valse vacuüm alsnog overgaat in een echt vacuüm. In theorie kan zo’n overgang altijd en overal plaatsvinden. Door zo’n overgang zou alles in het heelal ophouden te bestaan. We bestaan (aldus Descartes in de 17e eeuw; gelukkig maar), dus kennelijk is de fase-overgang niet gebeurd. In 1958 toonde de Russische natuurkundige L. Khalfin aan dat het valse vacuüm na verloop van tijd een toestand bereikt waarin het letterlijk eeuwig kan bestaan. Het zal voorbij dat punt sneller groeien dan het verval in gewoon vacuüm het kan afbreken. Krauss en Dent hebben nu berekend dat hoe kleiner het verschil is tussen het energieniveau van het valse vacuüm en dat van een echt vacuüm (=0) hoe korter geleden dat omslagpunt is geweest. En jullie raden het al: in 1998 was dat omslagpunt. Kennelijk is de waarneming van Riess et al uit 1998 op de een of andere wijze van invloed geweest op het valse vacuüm van het heelal. Klinkt krankzinnig, maar bedenk dat in de quantummechanica een fundamentele wet is dat waarnemingen de werkelijkheid beïnvloeden. Op 16 juli 2007 besprak ik het boek De Kosmische Jackpot van Paul Davies, die van hetzelfde idee uitgaat: dat de wetten van de quantummechanica aangepast zijn door louter de waarneming van mensen! Lees die blog er nog maar eens op na. Afijn, als een soort van Deus ex Humana [1]Geen idee of het goed Latijn is, maar het staat wel leuk. hebben wij mensen in 1998 het valse vacuüm permanent gemaakt en daarmee de expansie van het heelal. Maar Krauss en Dent maken op grond van het zogenaamde quantum Zeno effect de overweging dat het heelal juist wel aan z’n einde kan komen door verval. En dat daarmee de levensduur van het heelal door mensen is bekort. Wie het (ingewikkelde) verhaal van Krauss en Dent nog eens op z’n gemak na wil lezen kan hier terecht. Suc6 d’r mee! Zo, even eten en dan naar de sterrenclub. Vanavond een publiekslezing bij Huygens over klimaatverandering. Morgen vast en zeker een verslag daarvan. Bron: Eurekalert.

Voetnoten

Voetnoten
1 Geen idee of het goed Latijn is, maar het staat wel leuk.
Share

Speak Your Mind

*