28 maart 2024

Gammaflitser uit het niets gezien?

Beelden van GRB 070125

Credit: B. Cenko, et al. and the W. M. Keck Observatory.

Gammaflitsen [1]Een gammaflits of gamma-ray burst (GRB) is een heftige uitbarsting van hoogenergetische gammastraling en duurt van enkele milliseconden tot enkele minuten. Tijdens de flits is de energie-uitstoot … Lees verder worden al sinds de jaren zestig met enige regelmaat waargenomen. Maar de gammaflits die op 25 januari 2007 door de gammasatelliet Swift in het sterrenbeeld Tweelingen (Gemini) werd ontdekt is wel een heel bijzondere. Deze flits, vanwege de ontdekkingsdatum GRB 070125 genoemd, komt namelijk van een plek in de ruimte die volledig leeg is! Het meest nabije sterrenstelsel in de buurt van de gammaflitser ligt 88.000 lichtjaar verderop. Da’s allemaal erg vreemd, want het gangbare model van dit type gammaflitsers is dat ze ontstaan doordat een zeer zware ster aan het einde van z’n leven explodeert en een zwart gat vormt. Maar dergelijke zware sterren ontstaan alleen in sterrenstelsels vol dichte gas- en stofwolken. Zo’n zware ster ergens temidden van de interalactische leegte tussen de sterrenstelsels is erg onwaarschijnlijk. Het idee is nu dat deze ster ontstaan is in de sliert van gas en stof die zich door de getijdewerking tussen twee sterrenstelsels heeft gevormd (zie als voorbeeld van zo’n getijdestroom deze foto van UGC 10214). Als twee stelsels in een gravitationele interactie geraken kan er gas en stof over en weer vliegen. In ons lokale deel van het heelal kan 1% van de sterren in zo’n getijdestroom ontstaan. Kennelijk is dat ook het geval met de ster die GRB 070125 deed ontstaan. Op grond van een waargenomen roodverschuiving in een magnesiumlijn van het spectrum van de gammaflitser kon men achterhalen dat de gebeurtenis 9,4 miljard lichtjaar hier vandaan gebeurde [2]en dus 9,4 miljard jaar geleden plaatsvond! en vanwege die afstand zijn resterende gas- en stofwolken in de buurt van de gammaflitser niet meer te zien. Bron: NASA.

Voetnoten

Voetnoten
1 Een gammaflits of gamma-ray burst (GRB) is een heftige uitbarsting van hoogenergetische gammastraling en duurt van enkele milliseconden tot enkele minuten. Tijdens de flits is de energie-uitstoot honderden malen meer dan de straling die afkomstig is van een supernovauitbarsting.
2 en dus 9,4 miljard jaar geleden plaatsvond!
Share

Speak Your Mind

*