29 maart 2024

Kunnen we met de LHC andere dimensies zien?

Geven de Kaluza-Klein gravitonen ons een kijkje in de extra dimensies?

Credit: unknown

De bedoeling is dat mei 2008 de superdeeltjesversneller LHC [1]De Large Hadron Collider, te vinden op 46°14′ N, 6°03′ O. in gebruik wordt genomen. De LHC, waaraan momenteel bij CERN in Genéve de laatste hand wordt gelegd, zou ons wel eens een kijkje kunnen geven in de wereld van extra dimensies! 😯 Aldus het viertal natuurkundigen genaamd Gary Shiu, Bret Underwood, Kathryn Zurek (alle drie UW-Madison) en Devin Walker (UC-Berkeley). Volgens hen moet de LHC in staat zijn om exotische deeltjes te produceren, de zogenaamde Kaluza-Klein (KK) gravitonen [2]Genoemd naar Theodor Kaluza en Oskar Klein, die in 1921 onafhankelijk van elkaar het idee van de extra dimensies opperden.. Die deeltjes, á¬ndien ze bestaan, zouden gevoelig zijn voor de extra dimensies in het heelal. De snaartheorie voorspeld dat er behalve de gewone vier dimensies (drie voor de ruimte en eentje voor de tijd) nog zes extra dimensies zijn, die ‘opgerold’ (gecompactificeerd met een duur woord) zijn en daardoor niet waarneembaar. De diameter van de extra dimensies moet volgens schattingen kleiner dan ongeveer 10-15 meter zijn. De KK-gravitonen zouden volgens Shiu et al kunnen resoneren met de extra dimensies en aldus zouden ze ons een kijkje kunnen geven in die ‘andere wereld’. Indien ze worden geproduceerd bestaan ze héél erg kort. Ze vervallen vervolgens en produceren daarbij een hele serie gewone deeltjes. Door die te bestuderen zou men meer te weten kunnen komen over de KK-gravitonen en daarmee iets over de wereld van de extra dimensies, waardoor ze beïnvloed worden. Op 25 januari 2008 verscheen een artikel over de voorspellingen van Shiu en z’n collega’s in het 100e nummer (hieperdepiep hoera) van het vakblad Physical Review Letters. Voor de geïnteresseerden is het hier te lezen. Geen gemakkelijke kost, dat beloof ik 😉 Bron: ScienceDaily.

Voetnoten

Voetnoten
1 De Large Hadron Collider, te vinden op 46°14′ N, 6°03′ O.
2 Genoemd naar Theodor Kaluza en Oskar Klein, die in 1921 onafhankelijk van elkaar het idee van de extra dimensies opperden.
Share

Comments

  1. De opvolger heeft ook met flinke tegenslag te maken.

  2. Ik kan mij ook wel voorstellen dat ze nog eventjes wachten met een dergelijke opvolger, die ruim 6 miljard euro gaat kosten. De LHC is nog niet gestart of wetenschappers willen al weer iets nieuws. Laat eerst LHC beginnen en kijk dan of een opvolger echt nodig is. Voor zes miljard euro kan je ook véél andere wetenschappelijke dingen doen.

Speak Your Mind

*