Super-AGB’s: witte dwerg of supernova?

Komende vrijdag, 8 februari dus, zal de Royal Astronomical Society in Londen een discussie organiseren over de zogenaamde Super-AGB’s. Die afkorting staat voor Asymptotic Giant Branch ^[1]De Asymptotic Giant Branch is een onderdeel van het beroemde Hertzsprung-Russell Diagram. Zo’n HR-diagram geeft op haar beurt weer de relatie aan tussen de absolute helderheid van een ster en … Lees verder en het gaat over een soort zware sterren ergens tussen 7 en 9 zonmassa’s. Dat zijn niet de zwaarste sterren, want sommige kunnen wel meer dan 100 zonmassa’s zwaar zijn, maar het is wel een bijzondere stersoort. Laat ik even uitleggen waarom, want het is een tikkie ingewikkeld. De meeste sterren hebben twee manieren om hun pensioen te halen: bij de ene manier zal de ster eerst een waterstofverbranding in haar centrum meemaken, gevolgd door een heliumverbranding. Tijdens die heliumverbranding zijn de buitenlagen enorm uitgezet en ziet de ster er als een rode reus uit. De buitenste lagen drijven steeds verder weg en vormen een uiteindelijk een planetaire nevel. Het centrum van de ster eindigt vervolgens als een witte dwerg ^[2]Zie daar het uiteindelijke lot dat onze Zon beschoren is.. Bij de andere manier zal de heliumverbranding gevolgd worden door nog andere verbrandingsfasen, te beginnen bij koolstof en eindigend bij ijzer. En dat resulteert tenslotte in een supernova-explosie, die op haar beurt weer een neutronenster of zwart gat in het centrum achterlaat. Kortom, twee pensioenvormen: witte dwerg (pfffffff zeggen de buitenlagen) en neutronenster/zwart gat (boem zeggen de buitenlagen). En nou komen die Super-AGB’s om de hoek kijken: volgens velen vormen deze sterren namelijk de exacte scheidslijn tussen pfffff en boem, tussen witte dwergen en neutronensterren/zwarte gaten. Super-AGB’s zijn rode reuzen met genoemde massa, die een compacte kern hebben en daarbuiten een schil met heliumverbranding. Nadere studie van deze sterren zou dus meer duidelijkheid kunnen geven waarom de ene ster met pffffff eindigt en de andere ster met een boem. 🙂 Op de foto een mix van een Hubblefoto met een planetaire nevel en een model van de interne structuur van een super-AGB-ster. Afijn, vrijdag dus een leuke discussie daar in Londen. Wellicht dat jullie er volgende week meer over horen. Bron: RAS + Professor Astronomy.