19 maart 2024

Superzwaar zwart gat schiet weg uit sterrenstelsel

Voorstelling van het zwarte gat dat wegschiet uit SDSS J0927+2943

Credit: MPE/HST

[Leuk Koninginnedagkleurtje, nietwaar? 😀 ] Sterrenkundigen zijn er in geslaagd om voor het eerst een superzwaar zwart gat te ontdekken dat met hoge snelheid wegschiet uit een sterrenstelsel. Men vermoedt dat het zwarte gat een botsing heeft ondergaan met een ander superzwaar zwart gat en dat het vervolgens als een soort van katapult is weggeschoten. Er waren op de computer al simulaties gemaakt van botsende superzware zwarte gaten, die we meestal aantreffen in de kernen van sterrenstelsels. Uit die simulaties blijkt dat het resulterende zwart gat dat na de samensmelting (‘merger’) ontstaat in sommige gevallen met hoge snelheid (> 4.000 km per seconde) weg kan schieten in tegengestelde richting als waar de gravitationele golven naar toe bewegen. Die gravitationele golven zijn als het ware trillingen in de ruimtetijd, die door Einstein’s relativiteittheorie worden voorspeld, en die door zo’n botsing van de monsterachtige objecten worden veroorzaakt. In de quasar SDSS J0927+2943 heeft men nu vermoedelijk voor het eerst zo’n weggeschoten zwart gat ontdekt. De sterrenkundigen onder leiding van Stefanie Komossa [1]Max Planck Institute for Extraterrestrial Physics in Garching, Duitsland. struinden door de Sloan Digital Sky Survey (SDSS), een catalogus van sterrenstelsels, en zij ontdekten dat in het spectrum van SDSS J0927+2943 twee heldere lijnen zichtbaar zijn. Uit nadere studie van die twee lijnen ontdekte Komossa’s team dat één van die lijnen wijst op een superzwaar object dat met een snelheid van zo’n 2.650 km uit de kern van de quasar wegschiet. Dat moet voldoende zijn om uit de quasar, wat in feite een actief sterrenstelsel is, weg te kunnen ‘vluchten’. Niet iedereen is er overigens van overtuigd dat de twee spectrale lijnen in de quasar wijzen op een wegschietend zwart gat. Zo denkt Avi Loeb [2]Harvard-Smithsonian Center for Astrophysics in Cambridge, Massachusetts, VS. dat bewegende gaswolken in de quasar ook een verklaring kunnen leveren. Discussie dus tussen sterrenkundigen en dat betekent dat vast weer nieuwe studies worden ondernomen om helderheid te krijgen wie gelijk heeft. Wie de details wil weten van de waarnemingen van Komossa et al kan hier terecht. Binnenkort ook te lezen in The Astrophysical Journal, maar daar betaal je een paar duiten voor. 😉 Bron: Space.NewScientist.com.

Share

Voetnoten

Voetnoten
1 Max Planck Institute for Extraterrestrial Physics in Garching, Duitsland.
2 Harvard-Smithsonian Center for Astrophysics in Cambridge, Massachusetts, VS.

Speak Your Mind

*