29 maart 2024

NASA’s vondst: het jongste supernovarestant ooit

Het jongste supernovarestant ooit gevonden in de Melkweg, G1.9+0.3

Credit: X-ray (NASA/CXC/NCSU/S. Reynolds et al.); Radio (NSF/NRAO/VLA/Cambridge/D. Green et al.); Infrared (2MASS/UMass/IPAC-Caltech/NASA/NSF/CfA/E. Bressert)

Sinds vorige week was de wereld nieuwsgierig naar wat de NASA nou precies ontdekt had. Buitenaards leven, witte gaten, water op Mars? Het gonsde van de geruchten. Vanavond om 19.00 uur hield de NASA de beloofde persconferentie en het hoge woord is er uit: ze hebben het jongste supernovarestant ooit gevonden in ons Melkweg-stelsel! Het restant zie je hiernaast. Het is ‘slechts’ 140 jaar oud, dus de supernova moet ergens rond 1868 [1]Het jaar dat Thomas Edison z’n eerste patent indiende, voor een electrische stemmachine. Há en nou willen we weer terug naar het rode potlood! 🙂 geëxplodeerd zijn. In rood zie je de röntgenstraling afkomstig van G1.9+0.3, zoals het restant heet en zoals dat gefotografeerd is door NASA’s röntgentelescoop Chandra, in blauw is de radiostraling te zien, door de NRAO’s [2]National Radio Astronomy Observatory. Very Large Array (VLA) gezien. Het opmerkelijke is dat die radiostraling van G1.9+0.3 al in 1985 is ontdekt. Maar dankzij de recente röntgenopname, uit het voorjaar van 2007, kan men de expansiesnelheid van het restant meten en op basis daarvan is men op de leeftijd van 140 jaren gekomen. De vorige recordhouder jongste supernova was 330 jaar oud, te weten Cassiopeia A. Die werd overigens nergens op Aarde ten tijde van de explosie (˜1680) waargenomen, vermoedelijk door verduistering van het zichtbare licht ervan door interstellaire stofwolken. Dat de supernova die G1.9+0.3 heeft veroorzaakt ook niet is gezien is niet zo verwonderlijk: hij vond 28.000 lichtjaar hiervandaan plaats, dichtbij het centrum van de Melkweg. Ook hierbij verhinderden stofwolken dat onze overgrootouders rond 1868 de supernova konden zien. De restanten van G1.9+0.3 dijen met een snelheid van zo’n 15.000 km per seconde uit, een recordsnelheid. De foto hieronder in radiogolven laat zien dat tussen 1985 en 2008 het restant zichtbaar is gegroeid [3]Met maar liefst 16%.. Logisch met zo’n enorme expansiesnelheid. Vanwege de nabije ligging van G1.9+0.3 bij het centrum van de Melkweg denkt men dat er ook een verband zou kunnen zijn tussen de supernova en het superzware zwarte gat dat zich daar op moet houden. In de bron zijn naast de gebruikelijke foto’s ook animaties te zien van de supernova-uitbarsting en de plaatst in het Melkwegstelsel waar dit allemaal plaatsvond. Die foto van hierbovan van G1.9+0.3 lijkt trouwens wel erg op dat Firefox-logo aan de hemel, waar ik ’t pas over had. 😀 Bron: Harvard/Chandra.

Twee radioopnames van G1.9+0.3

Credit: NSF/NRAO/VLA/Cambridge/D.Green et al.

Voetnoten

Voetnoten
1 Het jaar dat Thomas Edison z’n eerste patent indiende, voor een electrische stemmachine. Há en nou willen we weer terug naar het rode potlood! 🙂
2 National Radio Astronomy Observatory.
3 Met maar liefst 16%.
Share

Speak Your Mind

*