28 maart 2024

Europa uit het lood geslagen

De boogvormige inzinkingen op Europa

Credit: Paul Schenk, Isamu Matsuyama en Francis Nimmo

Amerikaanse sterrenkundigen vermoeden dat de maan Europa van Jupiter in het verleden gekanteld is. Vandaag hebben de drie, te weten Paul Schenk, Isamu Matsuyama en Francis Nimmo, er een artikel over gepubliceerd in het Engelse vakblad Nature. Zij leiden hun vermoeden af uit opnamen die de afgelopen decennia door vier ruimtesondes – de beide Voyagers, Galileo en New Horizons – van Europa zijn gemaakt. Op die opnames zijn boogvormige inzinkingen te zien, soms over een lengte van enkele honderden kilometers, op tegenovergestelde delen van het oppervlak van de ijsmaan van Jupiter. De totale diameter van Europa is 1.500 km. De aanwezigheid van de inzinkingen kan niet worden afgeleid uit de getijdenkrachten die nu op de maan werken. Dat kan wel als men aanneemt dat de polen van Europa zich in het verleden over een hoek van 80º hebben verplaatst. Dat kan als door lokale variaties in de ijsdikte een onevenwichtigheid in de massabalans ontstaat en de rotatieas zich gaat heroriënteren in een stabiele staat. Vroeger moeten de polen van Europa zich hebben bevonden op de plek die nu 10º van de evenaar van Europa afligt. Zo’n kanteling van de rotatrieas door onevenwichtigheid in de massaverdeling noemt men in het Engels een true polar wander, in tegenstelling tot de apparent polar wander, die het gevolg is van verschuiving door platentektoniek. Hoe noemen we dat in ’t Nederlands? Poolverschuivingen? De daadwerkelijke poolwandelingen, zoals op Europa vermoedt, zijn wellicht ook opgetreden op Aarde, Mars en de maan Enceladus. De poolwandeling op Europa versterkt het idee dat onder de dikke ijslaag een vloeibare oceaan zit. Bron: NRC-Handelsblad, 15 mei 2008 + Eurekalert.

Share

Speak Your Mind

*