28 maart 2024

Bron van drie stofbanden rond de zon is bekend

Het licht van de stofwolk rond de zon 's avonds aan de horizon. Foto Yuri Beletsky

Credit: Yuri Beletsky/ESO.

Tussen de banen van Mars en Jupiter komen stofbanden voor die overwegend bestaan uit kleine stofdeeltjes. In feite zijn het verdichtingen in de stofschijf die het gehele zonnestelsel omvat. Aangezien het meeste stof zich in het baanvlak van de planeten bevindt en dús in de sterrenbeelden van de dierenriem wordt deze interplanetaire stofwolk ook wel de zodiakale stofwolk [1]Zie foto. Soms is die wolk als een driehoekige wolk boven de horizon te zien in de schemering.  genoemd. In de jaren ’80 ontdekte de Nederlandse infraroodsatelliet IRAS dat er in de stofwolk afzonderlijke structuren te zien zijn, waaronder drie opvallende banden: de alfa, beta en gamma-banden. Al snel dacht men dat de stofbanden het gevolg zouden kunnen zijn van de desintegratie, het uiteenvallen van een planetoïde. Daardoor zouden brokstukken ontstaan die door onderlinge botsingen steeds méér en kleinere fragmenten opleveren en die in gelijksoortige banen rond de zon bleven cirkelen. Men ging vervolgens op zoek naar planetoïdenfamilies, d.w.z. een groep planetoïden met banen die sterk op elkaar lijken. En met de ontdekking onlangs van de bron van de alpha-baan zijn nu alle stofbanden om de zon verklaard:

  • Vijf jaar geleden werd als eerste de bron van de gamma-stofband gevonden: de Veritas-familie van planetoïden, genoemd naar de grootste planetoïde van deze groep. 8,2 Miljoen jaar geleden moet deze door het uiteenvallen van een grote planetoïde ontstaan zijn, met de Veritas-familie én de gamma-stofband als gevolg;
  • Kort daarna werd ontdekt dat de beta-stofband sterk verband houdt met een andere planetoïdenfamilie, de Karin-familie. Die zou 5,8 miljoen jaar geleden zijn ontstaan.
  • En tenslotte de alpha-band: die is onlangs door Amerikaanse en Tsjechische sterrenkundige verklaard: 65 planetoïden die sterke gelijkenissen hebben in hun baan en die ze de naam Beagle-familie hebben gegeven. Zo’n tien miljoen jaar geleden moet die ontstaan zijn.

En zo zijn alle zodiakale stofbanden rondom de zon van een bron voorzien. It’s all in the family. 😉 Bron: NRC-Handelsblad, 14 juni 2008.

Voetnoten

Voetnoten
1 Zie foto. Soms is die wolk als een driehoekige wolk boven de horizon te zien in de schemering.
Share

Speak Your Mind

*